Tìm hiểu về trường phái hội họa Ấn tượng

Trường phái hội họa ấn tượng là xu hướng sáng tạo đầu tiên trong nghệ thuật hiện đại. Nó đã có ảnh hưởng to lớn đối với sự tiến triển của nghệ thuật trong thế kỷ 20. Đây là một phong cách đặc trưng mang tính cách mạng cao. Trường phái ấn tượng đã từ từ lan tỏa và chi phối không chỉ trong lĩnh vực nghệ thuật của Pháp mà còn trên toàn cầu. Để tìm hiểu chi tiết hơn về trường phái hội họa ấn tượng, mời bạn cùng VanHoc.net tham khảo ngay bài viết này nhé!

1. Trường phái hội họa Ấn tượng là gì?

Trường phái hội họa Ấn tượng đại diện cho một dòng chảy nghệ thuật mới của nhóm họa sĩ, họ đang tìm kiếm việc công nhận cho sự đổi mới trong kỹ thuật sáng tạo và tiên phong trong việc sử dụng màu sắc.

Bức tranh “Ấn tượng, Mặt Trời Mọc” – “Impression, soleil levant” của họa sĩ Claude Monet, được coi là tác phẩm gây ấn tượng mạnh nhất trong trào lưu này.

Mục tiêu cốt lõi của trường phái hội họa Ấn tượng là “sử dụng màu sắc theo cách mới để ghi lại cảm xúc của một khoảnh khắc thời gian thay vì tái hiện từng chi tiết chính xác của cảnh vật.”

2. Sự ra đời của trường phái hội họa ấn tượng

Khoảng năm 1862, một số họa sĩ trẻ cảm thấy nghệ thuật đang trở nên cứng nhắc do việc giáo dục quá chú trọng đến các quy tắc cụ thể tại Trường Mỹ thuật. Họ đã hợp tác tại Paris cùng với Claude Monet. Theo lối đi mà Eugène Boudin và Johan Barthold Jongkind đã mở ra trong thập niên 1850-1860, họ tập trung vào việc vẽ ngoài trời theo mẫu sống và cố gắng ghi lại những cảm xúc thoáng qua của không khí xung quanh. Thay vì dựa vào xưởng vẽ và giá trị không tự nhiên của nó, họ tập trung vào cảm nhận thị giác từ phong cảnh, bắt đầu nắm bắt ánh sáng và tác động của nó.

Các họa sĩ được đào tạo tại các xưởng vẽ tư nhân và tự do (như xưởng vẽ Gleyre, hoặc trường Mỹ thuật Thụy Sĩ), đồng thời trao đổi ý tưởng tại quán cà phê Gudbois. Phong trào ấn tượng của Mỹ học, được đề xuất bởi William Turner, đã chịu ảnh hưởng từ Gustave Courbet và phong cách hiện thực. Những người theo đuổi triết lý của Delacroix đã thử nghiệm với sự phân chia sắc độ, sử dụng màu sắc bổ sung và tương phản. Họ cũng khám phá các nguồn cảm hứng mới từ tranh ấn họa Nhật Bản và sự ra đời của nghệ thuật nhiếp ảnh vào năm 1839.

Trong suốt thế kỷ 19, Học viện Mỹ thuật đã đóng vai trò quan trọng trong cộng đồng nghệ thuật Pháp và tổ chức triển lãm hàng năm tại Salon de Paris. Bất kỳ tác phẩm nghệ thuật mới nào không tuân theo tiêu chuẩn được đặt ra thường bị loại bỏ, và nhiều họa sĩ trẻ sáng tạo của phong trào ấn tượng đã bị từ chối. Họ bị các phòng trưng bày từ chối và coi là những người “lạc lõng”, buộc họ phải tự mình tổ chức triển lãm cá nhân để được công nhận.

Sự kiện triển lãm đầu tiên diễn ra tại Paris vào năm 1874 tại xưởng làm việc của nhiếp ảnh gia Félix Nadar trên đường Capucines. Nhà báo Louis Leroy của tờ Charivari đã đặt tên cho phong trào “chủ nghĩa ấn tượng” từ việc châm biếm bức tranh nổi tiếng “Ấn tượng, Mặt Trời Mọc” của Claude Monet.

Sau đó, có bảy cuộc triển lãm liên tục cho đến năm 1886, khi nhóm bắt đầu rời rạc và tan rã. Từ khoảng năm 1880-1890, phong trào ấn tượng bắt đầu tìm kiếm sự liên kết với các họa sĩ nước ngoài, nhưng chủ yếu để khám phá các phản ứng mỹ thuật tự do hơn. Mặc dù gặp sự phản đối của nhiều người, Émile Zola và nhà buôn tranh Paul Durand-Ruel đã hỗ trợ phong trào ấn tượng, tạo ra một không gian tương đối bình yên nơi không gặp phải những khó khăn xã hội, chính trị và kinh tế của thời đại. Nhà báo và nhà phê bình nghệ thuật Théodore Duret đã mua tranh và xuất bản “Lịch Sử Ấn Tượng” vào năm 1904.

Bốn vũ công – Edgar Degas – 1900

3. Trường phái hội họa ấn tượng lan rộng ảnh hưởng tại châu Âu và thế giới

Mặc dù đối mặt với những ý kiến trái ngược, các họa sĩ vẫn kiên trì theo đuổi trường phái nghệ thuật mới của mình, tổ chức tám triển lãm từ năm 1874 đến 1886. Những triển lãm này đã tạo nên sự chấn động và lan tỏa danh tiếng từ Paris ra khắp châu Âu.

Trong số đó, Monet, Sisley và Pissarro tập trung vào phong cách ngẫu hứng, ưa chuộng vẽ ánh sáng tự nhiên và màu sắc rực rỡ, trong khi Édouard Manet thì yêu thích sử dụng màu đen. Dù mỗi người có phong cách riêng, nhưng các tác phẩm của trường phái hội họa Ấn tượng thường tập trung vào các chủ đề gần gũi và tự nhiên. Chẳng hạn như việc miêu tả ánh nắng, gió, cuộc sống hàng ngày… những đề tài này được thể hiện một cách lãng mạn, sống động, tinh tế và đầy xúc cảm.

Đến đầu thập kỷ 1890, trường phái hội họa Ấn tượng đã được chấp nhận rộng rãi ở khắp mọi nơi. Trong cộng đồng họa sĩ Pháp, Renoir, Monet, Pissarro và nhiều người khác theo đuổi phong cách vẽ tiến bộ này đã gặt hái được thành công và danh vọng, trừ Sisley, người qua đời vì đói năm 1899.

Tuy nhiên, trường phái hội họa Ấn tượng cũng không tránh khỏi những hạn chế. Điển hình là ranh giới, đường nét, và hình khối bị mờ nhạt do sự thiếu chú ý đến việc xây dựng hình thể và cấu trúc. Đề tài chỉ là phương tiện để họa sĩ thể hiện cảm xúc trước cảnh vật, thông điệp thường không chứa đựng bất kỳ tư tưởng phức tạp nào.

4. Các họa sĩ tiêu biểu của trường phái hội họa ấn tượng

Những họa sĩ thuộc trường phái hội họa Ấn tượng được biết đến bao gồm: Mary Cassatt, Edgar Degas, Max Liebermann, Édouard Manet (mặc dù Manet không xem mình là một phần của phong trào), Claude Monet, Berthe Morisot, Camille Pissarro, Pierre-Auguste Renoir, Alfred Sisley, Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec,…

Vincent Van Gogh, Paul Cézanne, Paul Gauguin và Georges Seurat, mặc dù có ảnh hưởng từ trường phái hội họa Ấn tượng, nhưng họ đã mở rộng ranh giới của phong cách theo các hướng sáng tạo khác nhau, đặt nền móng cho nghệ thuật thế kỷ 20.

Mặc dù được đặt trong danh mục “hậu ấn tượng” để dễ theo dõi lịch sử, những họa sĩ này không có nhiều điểm chung ngoài ảnh hưởng từ trường phái hội họa Ấn tượng. Van Gogh đã thúc đẩy nghệ thuật theo hướng chủ nghĩa biểu hiện, Cézanne theo hướng của phong cách lập thể, Gauguin và Seurat đều chuyển hướng vào trường phái dã thú và phân điểm.

Bức tranh Ấn tượng mặt trời mọc – Claude Monet

5. Đặc trưng của trường phái hội họa Ấn tượng

Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, ngày nay, các tác phẩm của trường phái hội họa Ấn tượng đã trở nên dễ tiếp cận hơn. Được đánh giá cao bởi sự độc đáo, màu sắc sống động, nét vẽ chân thực, mềm mại và sự linh hoạt tuyệt vời, chúng thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng.

Tư duy của các tác phẩm thuộc trường phái hội họa Ấn tượng là vẽ nhanh để ghi lại một cách tổng quan và chính xác khung cảnh. Những tác phẩm này thể hiện một góc nhìn mới, nhanh chóng và không bị ràng buộc bởi những quan niệm cũ kỹ.

Kỹ thuật vẽ tranh Ấn tượng

Trong khi các họa sĩ của các phong cách khác thường dành thời gian tại phòng tranh, họa sĩ Ấn tượng thường tập trung ở ngoài trời để quan sát sự biến đổi của ánh sáng, không khí và tác động của thời tiết đối với chủ thể.

Phương pháp vẽ của trường phái hội họa Ấn tượng thường sử dụng các nét vẽ màu nhỏ và hạn chế việc trộn màu, tạo nên ảo giác khi những nét màu này hòa quyện vào nhau khi được quan sát bởi người xem.

Nhờ sự tiến bộ trong lý thuyết màu sắc trong mỹ thuật đương đại, trường phái hội họa Ấn tượng có thể chính xác phân tích màu sắc và ánh sáng tự nhiên.

Họ từ bỏ cách tiếp cận thông thường về màu sắc, không chỉ sử dụng đơn thuần màu đen hoặc nâu cho bóng đổ của các vật thể. Thay vào đó, họ thêm các sắc thái màu sắc khác nhau để tái hiện bóng đổ, tạo ra sự sống động hơn.

Họ cũng cố gắng bắt kịp không khí của một khoảnh khắc cụ thể trong ngày hoặc điều kiện thời tiết khác nhau trong cùng một khung cảnh. Để chụp lấy những thay đổi đột ngột này, họa sĩ phải có khả năng nắm bắt và vẽ lại một cách nhanh chóng.

Những kỹ thuật vẽ này đã làm cho công chúng yêu thích tính chân thực, tự nhiên và sự sống động của trường phái hội họa Ấn tượng, làm cho nó trở thành phong trào hội họa phổ biến nhất trong lịch sử nghệ thuật.

Ảnh hưởng từ nhiếp ảnh

Trong khi các bức tranh truyền thống thường đặt chủ thể ở trung tâm, bố cục của các tác phẩm theo trường phái hội họa Ấn tượng thường linh hoạt và thích nghi với sự tiến bộ của nghệ thuật nhiếp ảnh trong việc ghi lại cuộc sống hàng ngày.

Các họa sĩ đã phá vỡ quy tắc về bố cục truyền thống, không còn buộc phải sắp xếp các đường nét và sắc thái trên toàn bức tranh chỉ để hướng người xem đến tâm điểm của tác phẩm.

Họ sử dụng kỹ thuật bắt ánh sáng tương tự như nhiếp ảnh để tạo ra các dải màu mềm mại có thể mô tả chuyển động trong tác phẩm. Màu sắc và ánh sáng được phân phối đều trên toàn bức tranh thay vì tập trung vào trung tâm như trước kia.

Ảnh hưởng từ tranh điêu khắc gỗ Nhật Bản

Những tác phẩm điêu khắc gỗ từ Nhật Bản đã trở nên rất phổ biến ở Pháp vào thời kỳ đó. Điều này xuất phát từ cách sắp xếp không đối xứng, với nhiều sự tương phản giữa các vùng màu phẳng và các mảng hoa văn phức tạp. Đây chính là đặc điểm xuất sắc mà các họa sĩ thuộc trường phái hội họa Ấn tượng đang theo đuổi. Trong số họ, danh họa Vincent Van Gogh là người thể hiện điều này rõ ràng nhất.

Tranh vẽ phong cảnh ngoài trời

Các họa sĩ của trường phái hội họa ấn tượng là nhóm nghệ sĩ tiên phong trong việc thực hiện tranh vẽ ngoại cảnh. Một phần lý do cho điều này là sự xuất hiện của sơn ống – điều này lần đầu tiên cho phép họa sĩ mang tất cả các dụng cụ cần thiết trong một hộp nhỏ.

Họ nhận thấy rằng việc vẽ ngoài trời là cần thiết bởi họ quan tâm đến cách ánh sáng tác động lên màu sắc trong tự nhiên. Do đó, cảnh quan – bất kể là ở thị trấn hay vùng quê – trở thành chủ đề tự nhiên và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đối với các họa sĩ thuộc trường phái ấn tượng.

Trường phái hội họa ấn tượng và tranh tĩnh vật

Tranh tĩnh vật không phổ biến lắm trong cộng đồng các họa sĩ thuộc trường phái ấn tượng, chủ yếu vì nó không phải là chủ đề “plein air” (ngoài trời) lý tưởng để nắm bắt được chất lượng của ánh sáng và màu sắc. Mặc dù vậy, vẫn có một số ví dụ nổi bật như tác phẩm “Fruit of the Midi” của Renoir – nơi trái cây và rau quả được lựa chọn cẩn thận để tạo nên một loạt màu sắc rực rỡ trải dài trên phổ màu ấn tượng.

Vậy là VanHoc.net đã cùng bạn tìm hiểu về khái niệm, nguồn gốc ra đời, đặc trưng và các họa sĩ nổi tiếng của trường phái hội họa Ấn tượng. Mong rằng qua bài viết này, bạn có sẽ có thêm nhiều kiến thức hơn về trường phái hội họa Ấn tượng nhé!