Việc học vẽ tranh chân dung hiện đang thu hút sự chú ý lớn và được đánh giá cao về mặt nghệ thuật. Nếu bạn đang quan tâm và muốn khám phá về cách vẽ chân dung nhưng chưa biết cần chuẩn bị những gì, bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về các bước vẽ chân dung đơn giản cho học sinh. Cùng tham khảo ngay nhé!
1. Vẽ tranh chân dung là gì?
Tranh chân dung, như cái tên đã gợi, là thể loại nghệ thuật vẽ diện mạo của một người nào đó. Người này có thể là bất kỳ ai, từ người dân thông thường đến những nhân vật nổi tiếng hay thậm chí là những hình tượng lịch sử…
Đặc điểm quan trọng của tranh chân dung là tập trung vào việc tái hiện những nét đặc trưng trên khuôn mặt của người được vẽ, từ đó mô tả rõ nét về hình dạng, đặc điểm và biểu cảm của họ.
Đây được xem như một phong cách vẽ đặc biệt trong lĩnh vực hội hoạ, yêu cầu người vẽ phải có đam mê, trình độ và khả năng quan sát tốt, để có thể tái hiện một cách chân thật nhất những đặc điểm riêng biệt của từng người, đối tượng mà họ vẽ.
2. Các thể loại vẽ tranh chân dung phổ biến
Trong thể loại tranh chân dung, có nhiều dạng khác nhau mà người học có thể tham khảo để lựa chọn hướng đi khi học vẽ:
- Tranh chân dung cận mặt: Loại tranh này tái hiện đặc điểm khuôn mặt của đối tượng, tập trung vào tâm trạng, biểu cảm và góc nhìn tốt nhất trên khuôn mặt để người nhìn có thể nhận ra đối tượng đó.
- Chân dung có hậu cảnh: Đây là loại tranh chân dung thường đi kèm với hậu cảnh hoặc câu chuyện riêng biệt, nhấn mạnh vào phần hậu cảnh để làm nổi bật thêm đối tượng được vẽ.
- Chân dung đời thường: Phong cách này tái hiện hình ảnh đời thường của một hoặc nhiều nhân vật một cách tự nhiên, không có sự chuẩn bị trước. Điểm đặc biệt là biểu cảm gần gũi, chân thực, và có thể được áp dụng trong vẽ tranh 3D.
- Chân dung trừu tượng: Dạng tranh này tái hiện dung mạo của đối tượng bằng cách sử dụng hoa văn, hình khối, nét vẽ sáng tạo nhưng vẫn diễn tả đúng hình ảnh của người được vẽ.
- Chân dung tập thể: Loại tranh này vẽ nhiều người (tập thể) và vẫn diễn tả rõ ràng cảm xúc và đặc điểm gương mặt của từng cá nhân trong bức tranh. Thể loại này đòi hỏi thời gian và sự tập trung cao độ để thực hiện.
3. Hướng dẫn cách vẽ chân dung đơn giản
Chuẩn bị dụng cụ
Để tạo ra tranh chân dung đẹp, không thể thiếu sự hỗ trợ đắc lực từ những dụng cụ vẽ cơ bản sau:
- Khung vẽ: Đây là nền móc để bắt đầu tạo hình.
- Giấy vẽ: Chọn loại giấy chuyên dụng có độ sần vừa phải, giúp bám chì tốt hơn và tạo nên độ sắc nét cho tranh.
- Bút chì: Lựa chọn loại bút chì gỗ với các độ cứng khác nhau như HB, 2B, 3B, 4B,.. để phù hợp với từng giai đoạn vẽ khác nhau.
- Tẩy và gôm: Đây là công cụ quan trọng để sửa chữa và làm mịn các đường nét trong quá trình vẽ.
Cách vẽ chân dung đơn giản
Bước 1: Bắt đầu bằng việc vẽ một hình tròn ở giữa tờ giấy.
Bước 2: Vẽ một đường thẳng ngang và một đường thẳng dọc chia hình tròn thành hai phần. Không cần quá chính xác về đường vẽ.
Bước 3: Đo bán kính của hình tròn đã vẽ bằng thước. Vẽ một đường thẳng phía dưới cách hình tròn một đoạn bán kính. Đường này sẽ là mốc tham khảo để vẽ phần cằm.
Bước 4: Vẽ đường nối để tạo nên khối cằm với đường tròn.
Bước 5: Xóa các đường vẽ cũ và vẽ lại đường chia đôi hình vừa được vẽ. Đo điểm giữa của hình và vẽ một đường ngang. Đây sẽ là mốc để vẽ mắt. Hãy vẽ nhẹ và tự do để dễ dàng xóa sau này.
Bước 6: Đo và chia đôi đường ngang từ mắt đến cằm. Tiếp tục chia một nửa từ đường vừa chia đến cằm. Bây giờ bạn đã có ba đường ngang. Đây là các mốc để vẽ mắt, mũi và miệng trong các bước tiếp theo.
Bước 7: Chia đôi phần trên từ đường mắt đến đỉnh đầu và tiếp tục chia đôi một lần nữa. Bây giờ bạn đã có 5 đường mốc để vẽ các bộ phận của khuôn mặt người. Hai đường vừa chia đây có thể dùng làm mốc vẽ đường tóc.
Bước 8: Chia đôi đường mắt thành 4 phần bằng nhau, có thể sử dụng thước hoặc đo bằng bút chì. Bạn sẽ có 5 phần bằng nhau, mỗi phần có độ rộng tương đương với một mắt.
Bước 9: Để vẽ mắt trái, bắt đầu từ cạnh trái của mắt trên và đưa nó tới cạnh phải của mắt trên tại vị trí đầu tiên từ bên trái. Vẽ cạnh ngoài bên phải của mắt phải và hướng nó đến góc đầu tiên từ bên phải. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng cặp mắt của bạn sẽ cách nhau một cách đồng đều và có kích thước tương tự nhau.
Khi vẽ mắt, cần chú ý đến các điểm sau:
Trục mắt: Quyết định trục của mắt là bước đầu tiên quan trọng. Mắt có thể có trục ngang, trục hướng lên (ví dụ: ở người châu Á), hoặc trục hướng xuống (ví dụ: ở người già). Xác định trục mắt là vô cùng quan trọng.
Cấu trúc mắt: Đầu mắt thường có dạng đường cong tương đối. Cuối mắt thì thường có dạng đường cong nhẹ hơn. Hãy chú ý đến túi lệ ở phần đầu mắt. Thông thường, việc thể hiện rõ túi lệ trên tranh sẽ khó khăn. Bạn cần phải thể hiện vị trí của chúng.
Cầu mắt: Thực tế, cầu mắt không phải là hình cầu, mà là khối cầu bao quanh mép mắt. Hiểu rõ cấu trúc của cầu mắt sẽ giúp bạn xác định đúng ranh giới ánh sáng và bóng.
Pupil (Lòng đen): Là phần chính của mắt, thể hiện tâm hồn của người được vẽ. Nó thường có dạng hình tròn và có màu đen hoặc nâu đậm đối với người da vàng hoặc da đen. Ở người da trắng, thường sẽ có màu xanh, xám hoặc nâu.
Những người bị bệnh bạch tạng thì thường có pupil màu đỏ. Người mù hoặc người già mất thị lực thường có pupil màu xanh lam đục.
White of the Eye (Lòng trắng): Tỷ lệ giữa lòng trắng và lòng đen cũng phần nào thể hiện tâm hồn của người được vẽ. Một lòng trắng nhiều thường tạo cảm giác không hoà nhã. Trẻ em thường có tỷ lệ lòng đen so với lòng trắng lớn hơn người lớn.
Lòng trắng thường có màu trắng đục, xanh da trời, vàng nhạt hoặc xám nhạt.
Eyelids (Mí mắt): Thường có hai mí mắt, mí trên và mí dưới. Người da vàng có thể chỉ có một mí mắt hoặc có cả hai. Người già hoặc có cuộc sống khó khăn thường có mí dưới rõ ràng hơn.
Eyelashes (Lông mi): Chi tiết này ở người da vàng thường ngắn và không cong. Ở người da đen, lông mi thường dài nhưng không cong. Còn ở người da trắng, lông mi dài và cong.
Một bộ lông mi dày tạo cảm giác sâu lắng và có sự thâm trầm cho đôi mắt.
Eyebrows (Lông mày): Đây cũng là một phần không kém phần quan trọng trong việc thể hiện tâm hồn của người được vẽ. Đàn ông thường có lông mày dày hơn, thể hiện sức mạnh và nam tính. Vì thế, đàn ông có lông mày mảnh có thể tạo cảm giác không mạnh mẽ và không quyết đoán.
Ngược lại, phụ nữ có lông mày dày và dài thường tạo cảm giác không nhẹ nhàng và thân thiện. Lông mày nổi lên tạo cảm giác mạnh mẽ và kiên cường, trong khi lông mày cong xuống tạo cảm giác hiền lành và dễ gần.
Bước 10: Vẽ lông mày ngay phía trên mắt. Nếu bức chân dung trông buồn, lông mày có thể được vẽ quá gần nhau. Thử vẽ chúng cách xa nhau để tạo cảm giác vui vẻ hơn.
Bước 11: Phác thảo một đường thẳng từ góc trong của mắt trái đến đỉnh của mũi. Làm tương tự với mắt phải. Phác thảo mũi bên trong của các đường biên này, sử dụng đường thẳng ở giữa làm tham chiếu để giữ cho mũi đối xứng nhất có thể.
- Đối với mũi trung bình, vẽ nó trên đường mũi.
- Để mũi dài hơn, vẽ nó dưới đường mũi.
- Đối với mũi ngắn hơn, vẽ nó giữa đường mắt và mũi.
Hãy giữ các đường biên nhẹ để dễ dàng xóa chúng sau này.
Bước 12: Vẽ một đường thẳng từ giữa mỗi mắt xuống đến đường viền của môi. Để vẽ môi, hãy đặt chúng ở giữa các đường biên này, với môi dưới nằm trên đường viền môi. Dùng đường thẳng ở giữa làm thước đo để làm cho môi trở nên đối xứng nhất có thể.
Nếu miệng có kích thước trung bình, hãy vẽ nó trong phạm vi các đường biên. Điều chỉnh nếu cần thiết để làm miệng to hoặc nhỏ hơn.
Một bức tranh miệng hoàn chỉnh bao gồm cả cơ hàm và gờ môi dưới. Hãy xem hướng dẫn vẽ kết cấu miệng từ nửa trên đến rãnh môi dưới ở nhiều góc độ khác nhau. Có một số điểm cần chú ý để hoàn thiện bức vẽ.
Bước 13: Thêm đường tóc ở giữa hai đường biên đã vẽ. Đối với khuôn mặt phụ nữ, vẽ một đường thẳng xung quanh trán. Hạn chế sự cứng nhắc trong vẽ và tránh việc thêm những góc cạnh. Đối với khuôn mặt nam, phác họa một đường tóc góc cạnh, rõ ràng. Tiếp theo, vẽ phần tóc còn lại sử dụng đường tóc đã vẽ làm hướng dẫn.
Bước 14: Xóa bỏ tất cả các đường kẻ không cần thiết từ bức tranh chân dung.
Bước 15: Tạo bóng để làm nổi bật tai, các vùng trong mắt, môi và mũi. Bắt đầu vẽ tai giữa đường mắt và mũi, sau đó, phác họa phần cổ.
Tai thường nằm ở phía xa và quan trọng để tạo sự phân biệt giữa ánh sáng và bóng. Một việc phân tích cấu trúc sẽ giúp dễ dàng trong việc tạo ánh sáng, bóng. Chọn một số điểm nhấn trong ánh sáng và bóng ở phần vùng ngoài tai, hay lỗ tai.
Tai có nhiều hình dạng khác nhau ngoài dạng hình cơ bản giống dấu chấm hỏi, còn có hình vuông, hình tròn, hình thoi, và hình gợn sóng.
Thêm vào những chi tiết mà bạn có thể đã bỏ qua khi phác thảo.
Thêm các chi tiết như nếp nhăn môi, bóng dưới mắt và trên sống mũi. Dành thời gian để thêm nếp nhăn và vết đen trên da, đồ trang sức như khuyên tai hoặc vòng mũi, chi tiết trong lông mày. Mỗi chi tiết bạn thêm vào bức tranh chân dung sẽ làm nó trở nên càng chân thực hơn.
Bước 16: Định hình hàm và má dựa trên góc cạnh của khuôn mặt. Nếu đường viền hàm rõ ràng, thêm các góc nhọn vào vùng hàm. Nếu không, xóa mọi góc nhọn và làm mềm đi. Làm tương tự với xương gò má. Để làm cho khuôn mặt trông trẻ trung hơn, làm cho xương hàm hẹp hơn.
Bước 17: Tạo bóng để tạo sự thực tế cho bức chân dung của bạn. Sử dụng cọ hoặc ngón tay của bạn để làm mềm các nét bóng. Hãy cân nhắc về ánh sáng và bóng tối, đặc biệt là ở phần cổ.
Hãy treo bức tranh chân dung bạn vẽ vào một khung ảnh để tự thưởng cho bản thân. Đây là kết quả đầu tiên mà bạn đã hoàn thành. Với hướng dẫn vẽ chân dung đơn giản, bạn đã có thể vẽ một bức chân dung cơ bản nhất.
4. Lưu ý cách vẽ chân dung
Trong quá trình học vẽ tranh chân dung, có một số điều cần lưu ý:
- Quan trọng nhất là phải xác định đường trục trên khuôn mặt với tỷ lệ hợp lý. Việc này không nên vội vàng, không nên bắt đầu vẽ hình mà chưa xác định được đường trục cơ bản.
- Sử dụng đầu bút chì nhọn có thể giúp cho các đường nét khi vẽ trở nên mềm mại và thanh thoát hơn.
- Để bức tranh chân dung thể hiện được tính cách và hồn của nhân vật, cần chú ý tới việc vẽ đôi mắt và bờ môi một cách tỉ mỉ và chân thực.
- Tạo hình khối trên gương mặt là yếu tố quan trọng để phân biệt giữa các bức tranh chân dung. Mỗi khuôn mặt sẽ có những đặc điểm riêng, việc phác thảo chân dung cần phải giữ lại cốt lõi của hình khối mặt một cách chính xác.
- Sự kiên trì, lòng nhẫn nại, và mong muốn không ngừng học hỏi là chìa khóa quan trọng để thành công trong việc học vẽ chân dung.
- Luyện tập thường xuyên là yếu tố quyết định tới sự thành công của người học vẽ. Chỉ thông qua việc luyện tập đều đặn, họ mới có thể phát triển kỹ năng và cải thiện khả năng vẽ của mình.
Trên đây là một số chia sẻ về kinh nghiệm học vẽ chân dung, đặc biệt dành cho những người mới quan tâm đến lĩnh vực này. Tóm lại, thành công trong việc học vẽ chân dung thực sự phụ thuộc vào động lực, khả năng và sự kiên trì của từng người học. Tuy nhiên, nếu có đam mê và sự nhiệt huyết, chắc chắn sẽ giúp bạn tạo ra những tác phẩm vẽ chân dung đáng nhớ và sâu sắc.
