Họa sĩ Nguyễn Phan Chánh: Cuộc đời, sự nghiệp, tác phẩm nổi bật

Đối với những người đam mê nghệ thuật hội họa, không thể không nhắc đến tên họa sĩ Nguyễn Phan Chánh và những kiệt tác bất hủ của ông. Ông không chỉ được biết đến với những tác phẩm đánh dấu thời gian, mà còn là họa sĩ tài năng mở ra con đường mới, giúp nghệ thuật tranh lụa Việt Nam vươn ra quốc tế. Hãy cùng VanHoc.net tìm hiểu chi tiết hơn về cuộc đời, sự nghiệp và các tác phẩm nổi bật của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh nhé!

1. Tiểu sử cuộc đời họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Nguyễn Phan Chánh (1892-1984) ra đời tại Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, và là một trong những danh họa tiêu biểu của trường phái hội họa Đông Dương. Ông được biết đến như một người nghệ sĩ chiết trung, đặc biệt trong việc kết hợp phương pháp tạo mẫu phương Tây và nghệ thuật vẽ tranh lụa phương Đông. Nguyễn Phan Chánh đã là người tiên phong đưa tranh lụa Việt Nam lên tầm cao mới, đem lại vinh quang và sự công nhận cho nghệ thuật quốc gia.

Họa sĩ này không chỉ là người bảo tồn và phát triển nghệ thuật tranh lụa truyền thống, mà còn là người đem đến sự đổi mới và tinh thần mới cho thế hệ sau. Bằng sự sáng tạo độc đáo, ông kết hợp một cách táo bạo giữa yếu tố hình thức phương Tây và triết lý tranh lụa phương Đông.

Nhờ vào đó, không chỉ tranh lụa Việt Nam mà còn tên tuổi của Nguyễn Phan Chánh được đánh giá cao không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Mỗi khi nhắc đến tên ông, người ta luôn tỏ ra sùng bái và trân trọng với những đóng góp đặc biệt của ông đối với nghệ thuật hội họa.

2. Sự nghiệp của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Tuổi thơ của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Ngay từ khi còn nhỏ, Nguyễn Phan Chánh được ban tặng một nền giáo dục xuất sắc, theo học chữ Nho và nghệ thuật thư Pháp. Ngay từ thời thơ ấu, tài năng của ông trong việc viết chữ và thực hiện nghệ thuật thư Pháp đã nhanh chóng làm nổi tiếng. Với chữ Thảo đẹp mắt, ông đã thu hút sự chú ý từ cộng đồng.

Ở tuổi 14, ông đã bắt đầu kiếm tiền phụ giúp gia đình bằng cách viết chữ, vẽ tranh thờ và tranh cuộc để bán. Những công việc này không chỉ là nguồn thu nhập quan trọng cho gia đình mà còn giúp ông hiểu rõ hơn về nghệ thuật và sự sáng tạo.

Từ những trải nghiệm và công việc nhỏ bé đó, Nguyễn Phan Chánh nhận ra đam mê cháy bỏng của mình đối với việc viết chữ và vẽ tranh. Điều này đã tạo nên nền tảng cho sự đa mê cháy bỏng với nghệ thuật, với sự tập trung đặc biệt vào hình ảnh miền quê nghèo và cuộc sống nông thôn miền quê Việt.

Những cột mốc trong sự nghiệp họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Năm 1922, Nguyễn Phan Chánh tốt nghiệp Đại học Sư phạm Huế và quyết định ở lại trường tiểu học Đông Ba Huế để chọn nghề giáo. Ba năm sau, vào năm 1925, ông là sinh viên khóa đầu tiên của Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, nơi ông chia sẻ bàn ghế học với các tài năng như Lê Phổ, Lê Văn Đệ, Mai Trung Thứ, Công Văn Trung, và nhiều nghệ sĩ tài năng khác.

Năm 1928, Nguyễn Phan Chánh bắt đầu sáng tác tranh sơn dầu và gặt hái thành công đầu tiên với tranh vẽ lụa Vân Nam. Năm 1931, ông tạo ra nhiều tác phẩm nổi tiếng như “Chơi ô ăn quan”, “Cô gái rửa rau”, “Em bé cho chim ăn”, đưa tên tuổi của mình được biết đến ở cả nước Pháp và bắt đầu nổi tiếng trên thế giới.

Năm 1932, các tác phẩm lụa của Nguyễn Phan Chánh được trưng bày tại Ý, Mỹ, Nhật Bản, và cuộc triển lãm tại Paris đã tạo nên tiếng vang toàn cầu cho ông, đồng thời ông trở thành người đặt nền tảng cho tranh lụa hiện đại Việt Nam. Từ năm 1933 đến 1939, ông tiếp tục sáng tác và tham gia các cuộc triển lãm nghệ thuật.

Sau Cách mạng Tháng Tám, Nguyễn Phan Chánh tham gia vào công cuộc cứu trợ tỉnh và trong thời kỳ Kháng chiến, ông vẽ nhiều tranh cổ động như “Em bé trong dầu” (1946), “Diệt bom giặc” (1947), “Lạch nước” (1949). Năm 1955, ông trở về Hà Nội và làm giảng viên hội họa tại Đại học Mỹ thuật, sau đó năm 1957, ông được bầu là Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và năm 1962 là Hội viên Liên hoan Anh hùng, Chiến sĩ toàn quốc lần thứ III.

Con đường đến với nghệ thuật tranh lụa của Nguyễn Phan Chánh

Khi nhắc đến tranh lụa, tên Nguyễn Phan Chánh ngời sáng vì ông không chỉ là nhà nghiên cứu và khám phá kỹ thuật vẽ tranh lụa hiện đại mà còn là người tiên phong mang nghệ thuật này đến với đồng bào. Mặc dù tranh lụa có mặt tại Việt Nam từ thời xa xưa, nhưng chỉ qua bàn tay tài năng của Nguyễn Phan Chánh, nó mới thực sự trở nên phổ biến. Khi ngắm nhìn các tác phẩm của ông, người ta được trải nghiệm cảm giác nhẹ nhàng, bay bổng, ấm áp và tràn ngập bình yên.

Tài năng của ông không chỉ thể hiện trong thế giới thực, mà còn xuất sắc trong không gian mơ huyền, khiến người xem như bị “lạc” vào những tác phẩm tuyệt vời. Suốt cuộc đời, Nguyễn Phan Chánh là một con người siêng năng, giản dị và yêu đời. Sự tài năng hội họa đặc biệt của ông không chỉ là nguồn động viên tinh thần, mà còn là phương tiện kiếm sống chính của ông. Các tác phẩm tranh lụa của ông không chỉ là những kiệt tác nghệ thuật mà còn là di sản văn hóa độc đáo, chứa đựng bản sắc dân tộc.

Con đường chọn bước vào thế giới tranh lụa của Nguyễn Phan Chánh không hề dễ dàng. Ông đã phải đánh đổi và từ bỏ nhiều thứ, từ bỏ con đường giáo dục đã được hình thành từ nhỏ, một nghề được coi trọng và tôn trọng cao trong xã hội. Mặc dù đã tốt nghiệp từ trường Cao đẳng Sư phạm Đông Ba ở Huế vào năm 1922, dự kiến sẽ theo đuổi nghề giáo để góp phần đào tạo thế hệ tương lai. Tuy nhiên, ông đã thay đổi hướng đi của mình khi Cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dương mở cửa và tuyển sinh lứa học sinh đầu tiên vào năm 1925. Nguyễn Phan Chánh, là sinh viên độc nhất từ miền Trung, đã đăng ký và vượt qua kỳ thi để trở thành một trong những người khởi đầu cho trường này.

Yếu tố ảnh hưởng và đưa ông đến phong cách sáng tác tranh lụa

Đó là một thời kỳ mà Việt Nam vẫn đang phải chịu nhiều tác động từ sự đô hộ của Pháp. Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, nơi Nguyễn Phan Chánh theo học, cũng không tránh khỏi tác động này. Trong 3 năm đầu tiên của quá trình học tập tại trường, học sinh được giảng dạy theo giáo trình hoàn toàn nhập từ Pháp, học các kỹ thuật và phương pháp tạo hình theo chuẩn mực phương Tây. Đây là một yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến quá trình sáng tác và sự phát triển của các tác phẩm sau này của Nguyễn Phan Chánh.

Hiệu trưởng của trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương là ông Victor Tardieu, một người yêu nghệ thuật và có thời gian dài sinh sống tại Việt Nam. Ông Tardieu là người quyết định giới thiệu tranh lụa vào chương trình giảng dạy của trường, mở đầu cho sự hiện diện của nghệ thuật này trong giáo dục. Đồng thời, đây cũng là nơi mà Nguyễn Phan Chánh bắt đầu tiếp xúc với phong cách nghệ thuật tranh lụa. Điều này là cơ hội đặc biệt, đánh thức niềm đam mê và khám phá của ông với tranh lụa, làm nổi tiếng nó trên toàn cầu trong tương lai.

3. Sự nghiệp vẽ tranh lụa của hoạ sĩ Nguyễn Phan Chánh

Từ lâu, lụa được xem như là nguyên liệu quý tộc, chỉ dành cho vua chúa và những người quý tộc. Nghệ thuật vẽ trên tranh lụa đều được coi là một trình độ cao cấp, đòi hỏi sự tỉ mỉ, sự điêu luyện từ người vẽ.

Nguyễn Phan Chánh đã đặt biệt chăm chút vào từng đường nét của tranh lụa của mình. Mỗi tác phẩm của ông không chỉ là sự hiện thân của nghệ thuật mà còn là dấu ấn tâm huyết và tình cảm của ông. Ngay cả sau khi hoàn thành, ông vẫn không yên tâm, thường xuyên viết thêm vài dòng thơ để thể hiện tâm tư và ý tưởng mà bức tranh đó mang lại. Điều này tạo nên một đặc điểm độc đáo trong mỗi tác phẩm của Nguyễn Phan Chánh – người ta không chỉ chiêm nghiệm nghệ thuật hội họa mà còn được tận hưởng vẻ đẹp thơ mộng như trong một tác phẩm của một thi sĩ.

Thói quen này không chỉ giúp tác phẩm của ông ít bị sao chép hơn mà còn đặt ra một thách thức lớn đối với những người muốn sao chép. Sự khó khăn tăng lên khi không chỉ phải sao chép nét họa mà còn phải nhân bản đúng nét chữ, điều mà không phải ai cũng có thể thực hiện.

Hơn nữa, sau mỗi bức tranh của Nguyễn Phan Chánh là một câu chuyện riêng biệt. Ông không chỉ chia sẻ tận tâm với công việc của mình mà còn kể lại từng chi tiết, từng giai đoạn trong quá trình sáng tạo. Qua những câu chuyện này, chúng ta thấy rằng việc tạo ra một tác phẩm không chỉ là công việc đơn giản, mà là một hành trình đầy tâm huyết và tình cảm.

4. Các tác phẩm nổi tiếng của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Nguyễn Phan Chánh đã góp phần nổi bật trong lĩnh vực sáng tác nghệ thuật, trải qua nhiều thời kỳ khác nhau và có những đóng góp quan trọng trong giảng dạy mỹ thuật. Ông đã đảm nhận vai trò giảng viên tại nhiều trường như trường Bưởi và trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội, đồng thời đào tạo nhiều thế hệ họa sĩ tài năng cho nền nghệ thuật Việt Nam. Với hơn 170 tác phẩm nghệ thuật, ông đã để lại dấu ấn đậm nét trong sự nghiệp nghệ thuật của đất nước, và là người ghi chép số lượng tác phẩm trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Trong danh mục tác phẩm xuất sắc của ông, La Marchande de Ôc (Nàng bán ốc mực) nổi bật với nền lụa bồi giấy, được đánh giá cao và bán với giá gần 600.000 USD trong một phiên đấu giá vào ngày 26/5/2018. Nổi tiếng không kém, Enfant à L’oiseau (Đứa trẻ với con chim) là một trong hai tác phẩm đắt nhất của Nguyễn Phan Chánh, với giá bán lên đến 853.000 USD trong cùng một sự kiện đấu giá.

Ngoài những tác phẩm nổi tiếng trên, Nguyễn Phan Chánh còn để lại nhiều tác phẩm mang đậm dấu ấn của mình, như Chơi ô ăn quan (1931), Trốn tìm (1929), Người bán gạo (1932), và nhiều tác phẩm khác.

Qua việc hai bức tranh nổi tiếng này được mua về Việt Nam trong phiên đấu giá, chúng ta có thể thấy sự quan tâm và tầm quan trọng của chúng trên thị trường nghệ thuật quốc tế. Điều đáng chú ý là việc người mua đều là người Việt Nam, là minh chứng cho lòng tự hào và tình cảm gắn bó mạnh mẽ với tác phẩm của Nguyễn Phan Chánh. Nếu không có ông, nghệ thuật tranh lụa Việt Nam không thể đạt được sự nổi tiếng quốc tế như ngày nay và nghề tranh lụa cũng không thể phát triển và trở thành nguồn sống chính của nhiều người.

Vậy là VanHoc.net đã chia sẻ đến bạn tiểu sử cuộc đời, sự nghiệp và các tác phẩm nổi bật của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh. Hy vọng qua bài viết này bạn sẽ hiểu thêm về họa sĩ Nguyễn Phan Chánh cũng như nền nghệ thuật vẽ tranh lụa Việt ra quốc tế.