Các loại bố cục trong nhiếp ảnh là cách tổ chức yếu tố, thành phần bên trong khung ảnh để phản ánh ý tưởng và mục tiêu cốt lõi của tác phẩm nhiếp ảnh. Khi bắt đầu chụp ảnh, việc quan trọng là hiểu rõ về các bố cục cơ bản. Nguyên tắc bố cục là một công cụ hữu ích giúp nghệ sĩ đặt chủ đề ở những vị trí hợp lý trên khung ảnh. Đồng thời áp dụng thủ pháp mỹ học để thu hút sự chú ý thị giác và tạo ra một trải nghiệm thẩm mỹ tốt nhất. Hãy cùng VanHoc.net tham khảo ngay các loại bố cục trong nhiếp ảnh hiện đại nhé!
1. Bố cục chụp ảnh 1/3
Mọi nhiếp ảnh gia đều am hiểu về nguyên tắc chia bố cục ảnh thành 1/3. Đúng như tên gọi, người chụp sẽ chia bức ảnh thành 3 phần dọc và ngang, tạo ra 9 ô chữ nhật bằng nhau.
Nguyên tắc này tập trung vào việc áp dụng đường chia quan trọng nhất, nằm ở vị trí ⅓ của ảnh, nơi các đường chia này gặp nhau. Điểm giao nhau và đường đó tự nhiên thu hút ánh mắt, và những chi tiết mà người chụp muốn nhấn mạnh thường được đặt ở đây.
Quy tắc ⅓ được họa sĩ từ thời Phục Hưng khám phá ra, dựa trên nhận định rằng ánh sáng của chúng ta thường di chuyển ra khỏi trung tâm của bức ảnh. Nhiều máy ảnh hiện đại đã tích hợp sẵn quy tắc 1/3, thể hiện ngay trên màn hình live view.
Việc đặt đối tượng nằm “lệch” khỏi trung tâm khung hình tạo ra nhiều hiệu ứng đẹp: không gian trong ảnh, đối tượng tập trung dễ nhận biết, đường chân trời rõ ràng, tất cả đều làm tăng chiều sâu và ấn tượng cho bức ảnh của bạn.
2. Bố cục đường dẫn
Bố cục sử dụng đường thẳng là một trong những kiểu bố cục phổ biến nhất trong cuộc sống hàng ngày. Các nhiếp ảnh gia thông minh luôn biết cách tích hợp các đường dẫn vào tác phẩm của họ, hiểu rằng mắt con người tự nhiên hướng về những đường thẳng. Các đường dẫn hội tụ về đối tượng ở trung tâm sẽ tạo nên một điểm nhấn cho bức ảnh, đôi khi thậm chí là sự đối xứng.
Bố cục dựa trên đường dẫn có khả năng thu hút ánh nhìn của người xem đến những điểm quan trọng. Có thể sử dụng mọi yếu tố như con đường, tường rào, hoa văn để tạo nên đường dẫn. Các bức ảnh thực hiện theo kiểu bố cục này thường mang đến cảm giác chiều sâu lớn. Chẳng hạn như chụp ảnh thời trang đường phố hay chụp kiến trúc, đều là những tình huống lý tưởng để áp dụng loại bố cục này.
3. Bố cục trung tâm
Người chụp ảnh thường đặt đối tượng ở trung tâm khung hình, tạo nên bố cục trung tâm. Bố cục này mang đến lợi thế là loại bỏ sự chú ý của người xem khỏi các vật thể không quan trọng và đồng thời làm tăng sự tập trung vào chủ thể chính. Đây là lựa chọn phổ biến trong nhiếp ảnh chân dung, khi người chụp muốn chủ thể nổi bật.
Ưu điểm của bố cục trung tâm tương tự như bố cục ⅓, tập trung ánh nhìn vào chủ thể chính của bức hình. Lựa chọn bố cục này giúp diễn đạt rõ ràng ý định của nhiếp ảnh gia và tạo nên ấn tượng mạnh mẽ. Bố cục trung tâm cũng mang lại sự ổn định, loại bỏ các yếu tố gây “xao lãng” tầm nhìn.
Tuy nhiên, việc áp dụng bố cục này đôi khi khó để tạo ra một bức ảnh đẹp, vì người xem có thể cảm thấy khó khăn trong việc xác định nơi nên đặt tầm nhìn. Những chi tiết phức tạp cũng có thể làm ảnh hưởng đến sự thành công của bức ảnh, nên luôn cần chú ý đến các yếu tố xung quanh và đảm bảo rằng hậu cảnh làm đơn giản nhất có thể. Sử dụng kỹ thuật chụp ảnh bokeh để làm nền chủ thể phụ trở nên mờ là một cách hiệu quả để thu hút ánh nhìn vào trung tâm.
4. Bố cục đường chéo và tam giác
Một trong những bố cục hình ảnh hiệu quả để hướng tâm mắt người xem đến trung tâm của bức ảnh là bố cục đường chéo và tam giác. Đặt các vật thể theo đường chéo, nhiếp ảnh gia có thể tạo ra chiều sâu bên trong, tạo nên sức hấp dẫn mạnh mẽ và sự chuyển động đặc sắc, có thể kích thích cảm giác căng thẳng và kịch tính. Điều này hoàn toàn đối lập với các loại bố cục ngang dọc.
Tuy nhiên, đây là một khía cạnh phụ thuộc nhiều vào cảm nhận của người xem và ý tưởng sáng tạo của nhiếp ảnh gia. Thông thường, bạn sẽ nhận thấy rằng các bức ảnh theo bố cục này thường kết hợp với các đường dẫn thẳng để làm “mềm” cảm xúc cho người xem. Rất ít ảnh chỉ sử dụng một bố cục đường chéo hoặc tam giác.
Trong trường hợp của những bức ảnh với nội dung là sự di chuyển, việc lựa chọn đúng các đường chéo có thể tạo ra cảm giác chuyển động mạnh mẽ hơn. Người chụp có thể nghiêng máy ảnh để tạo ra bố cục này thay vì đặt góc máy thẳng và trực tiếp. Ngoài ra, các kỹ thuật khác như đặt vật thể trong góc hoặc thay đổi góc chụp cũng là những cách thú vị để thử nghiệm bố cục đường chéo.
5. Bố cục đối xứng
Bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh đồng nhất với bố cục trung tâm, trong đó vật thể chính được đặt chính giữa khung ảnh và thể hiện rõ sự đối xứng ở cả hai bên. Tuy nhiên, sự đối xứng không nhất thiết phải hoàn toàn giống nhau, vì có nhiều cách diễn đạt sự cân bằng trong bức ảnh.
Có nhiều dạng đối xứng, nhưng hai dạng phổ biến nhất là đối xứng theo chiều dọc và chiều ngang. Đối xứng theo chiều ngang thường xuất hiện trong ảnh kiến trúc, khi bên trái và bên phải của vật thể đối xứng với nhau. Trái lại, sự phản chiếu tạo nên một bố cục đối xứng dọc bằng cách tạo ra sự đối xứng giữa phần trên và dưới, thường thấy trong ảnh phản chiếu dưới nước.
Các dạng đối xứng khác có thể tồn tại tự nhiên hoặc được sắp xếp. Nếu lựa chọn bố cục theo quy tắc này, người chụp có thể bắt đầu từ giữa đối tượng và giữ máy ảnh song song với đối tượng.
Bố cục đối xứng trong nhiếp ảnh tạo nên sự hài hoà, cân đối và thu hút. Một số ví dụ điển hình là hình ảnh vật thể tạo bóng xuống mặt nước hoặc ngó qua kính. Người chụp có thể thể hiện sự đối xứng qua nhiều phong cách, miễn là tạo ra sự cân bằng trong bức ảnh.
6. Bố cục theo chiều sâu
Trong bố cục về chiều sâu, việc lựa chọn cẩn thận các thành phần là quan trọng để truyền đạt hiệu quả ý nghĩa của chiều sâu. Người chụp có thể tạo ra sự đa dạng về chiều sâu trong bức ảnh bằng cách tinh tế sắp xếp vị trí của các đối tượng, từ những thứ ở phía trước, đến mặt đất ở trung tâm, và cuối cùng là nền. Một kỹ thuật hữu ích để hỗ trợ bố cục này là thực hiện chồng chéo, sử dụng một đối tượng để che phủ một phần, nhằm tạo ra ấn tượng về chiều sâu trong hình ảnh.
7. Bố cục lặp lại
Bố cục lặp lại là việc sắp xếp các đối tượng sao cho chúng giống nhau và có khoảng cách đều nhau, tạo ra các mẫu lặp đi lặp lại. Thông thường, trong một bức ảnh, người chụp thường chọn một vài yếu tố để làm điểm nhấn.
Tuy nhiên, việc chụp ảnh với sự lặp lại của các đối tượng có thể mang lại sức hấp dẫn và tạo cảm giác gần gũi. Khi những hình mẫu này có sự phân cách, nó càng tạo nên sự tương phản, làm cho bức ảnh trở nên đặc sắc và hấp dẫn hơn.
8. Bố cục có khoảng trống
Bố cục chụp ảnh này tạo ra rất nhiều khoảng không gian trống xung quanh chủ thể, tạo ra cảm giác đơn giản và giúp ánh nhìn tập trung vào chủ thể chính. Đây là một bố cục khá khó thực hiện, đòi hỏi người chụp ảnh phải có khả năng quan sát tốt và kỹ năng cảm nhận màu sắc cao.
9. Tạo khung bên trong khung
Với bố cục trong nhiếp ảnh này, nhiếp ảnh gia sẽ lựa chọn một khung hình phù hợp. Sau đó tận dụng toàn bộ không gian đó để chứa đựng sự vật hoặc chủ thể. Mặc dù mô tả có vẻ trừu tượng và khó hiểu, thực tế nó rất đơn giản.
Hãy tưởng tượng một bức tranh trong đó có một cửa sổ mở ra, và qua khung cửa sổ đó, bạn sẽ thấy một khung cảnh rộng lớn với cỏ, cây, hoa lá, tất cả khoe sắc một cách hài hòa. Hoặc nếu nhiếp ảnh gia muốn, họ cũng có thể tạo ra một khung cảnh hoàn toàn khác biệt, tùy thuộc vào cảm nhận và sự sáng tạo của họ.
10. Bố cục lấp đầy khung ảnh
Sử dụng bố cục lấp đầy khung ảnh theo chủ đề bạn đã chọn sẽ mang lại hiệu quả đặc biệt trong một số tình huống cụ thể. Phương pháp chia bố cục này giúp người xem tập trung vào những đặc điểm quan trọng của chủ thể mà không bị phân tâm bởi các yếu tố xung quanh.
Đặc biệt, bố cục này rất thích hợp cho những chủ đề yêu cầu phân tích sâu sắc về một khía cạnh cụ thể. Việc chụp gần, phóng đại sẽ là phương pháp hiệu quả nhất để đáp ứng mục tiêu và nhu cầu cụ thể của bạn.
11. Bố cục tạo sự đơn giản và tối giản
Sự đơn giản trong nhiếp ảnh thường ám chỉ việc chụp ảnh trên nền phông giản dị để không làm phân tán sự chú ý khỏi chủ thể. Để tạo ra sự đơn giản, bạn có thể tập trung phóng đại một chi tiết nổi bật trong chủ thể, làm cho người xem dễ dàng tập trung vào điểm đó.
Chẳng có gì đặc biệt với những giọt nước khi bạn quan sát chúng trong cuộc sống hàng ngày, nhưng khi chúng được ghi lại qua ống kính nghệ thuật, chúng trở thành những tác phẩm độc đáo và thu hút. Một giọt nước đơn giản có thể không có nhiều chi tiết phức tạp, nhưng lại có thể xuất hiện trong vô số bức ảnh, trở thành nhân vật chính và tỏa sáng một cách đặc biệt.
Những bức hình sử dụng bố cục đơn giản và tối giản thường mang lại cảm giác thư thái cho người xem, và tận dụng yếu tố giải trí này có thể có tác động tích cực đối với tâm trạng và sức khỏe của họ.
Kết luận:
Nếu bạn có khả năng áp dụng các loại bố cục trong nhiếp ảnh, tác phẩm của bạn sẽ không chỉ có chiều sâu mà còn truyền đạt được tâm hồn. Thậm chí nếu chúng ta không thể nhớ hết tất cả các quy luật về bố cục ảnh, hãy luyện tập từng phần cho đến khi chúng ta thành thạo tất cả.
Khi đó, việc cầm máy ảnh sẽ trở nên tự nhiên, bạn có thể tự động áp dụng các nguyên tắc bố cục vào tấm ảnh của mình. Trong nhiếp ảnh, luôn tồn tại ít nhất một hoặc nhiều dạng bố cục phù hợp cho mọi tình huống. Việc áp dụng các kỹ thuật bố cục sẽ giúp tác phẩm của bạn trở nên hoàn chỉnh và thu hút người xem.
