Bức tranh Em Thúy của họa sĩ Trần Văn Cẩn được vẽ bằng chất liệu sơn dầu vào năm 1943. Tranh miêu tả hình ảnh của một cô cháu gái 8 tuổi của ông. Được xem là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Trần Văn Cẩn và đại diện tiêu biểu cho tranh chân dung Việt Nam trong thế kỷ 20, bức tranh này đã được công nhận là một Bảo vật Quốc gia. Để cảm nhận sâu sắc hơn về những giá trị của bức tranh Em Thúy, mời bạn cùng VanHoc.net tham khảo ngay bài viết này nhé!
1. Tác giả bức tranh Em Thúy là ai?
Trần Văn Cẩn (1910-1994) sinh ra ở Từ Sơn, Bắc Ninh và tốt nghiệp thủ khoa khóa bảy (1931-1936) tại Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Ông là một trong bộ tứ danh họa nổi tiếng gồm Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tường Lân và chính Trần Văn Cẩn. Ông đã được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 1996, cùng với huân chương độc lập hạng nhất và nhiều giải thưởng chuyên môn khác.
2. Mô tả bức tranh Em Thúy
Bức tranh Em Thúy hoàn thành vào năm 1943, có kích thước 60×40 cm, đã tồn tại gần một thế kỷ nhưng vẫn được xem là một tác phẩm vĩ đại của một danh họa lừng danh, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem. Gương mặt và tâm hồn trong sáng, ngây thơ của tuổi thơ đã được họa sĩ khéo léo tái hiện trong bức tranh này.
Bức tranh Em Thúy là một kiệt tác nghệ thuật, là một trong những bức chân dung xuất sắc nhất trong lịch sử hội họa hiện đại Việt Nam. Tác phẩm tái hiện một cô bé thực tế – bé Thúy, 8 tuổi – với đôi mắt đen to tròn, đôi môi xinh xắn, hai má tròn trĩnh, mái tóc bề thếch lệch bên, đang nhìn thẳng về phía người xem.
Cô bé ngồi nghiêng về phía trái của bức tranh, hai tay nắm chặt trên đùi, túm tóc đã được búi sau tai, vẫn còn một ít dây tơ vương lại, chạm vào cổ áo. Chiếc ghế mây nâu được vẽ mềm mại với những đường cong tạo sự cân bằng cho tổng thể của bức tranh. Bộ quần áo sáng màu tương phản hài hòa với bức tường màu vàng nhạt phía sau, chiếc dây đai hoa lấp lánh thêm sắc màu đỏ hồng tươi, trắng sáng.
3. Nhân vật trong bức tranh Em Thúy là ai?
Nhân vật trong bức tranh là Minh Thúy – cháu gái của họa sĩ Trần Văn Cẩn. Vào một ngày của năm 1943, khi ông thấy Minh Thúy mặc chiếc áo lụa Hà Đông màu hồng nhạt, ông quyết định mời cháu ngồi làm mẫu để vẽ. Lúc đó, Minh Thúy mới tám tuổi và đang theo học tại trường nữ sinh tiểu học École Brieux ở Hàng Cót.
Câu chuyện về “Em Thúy” không phải ai cũng biết. Trải qua những biến cố trong thời kỳ chiến tranh, bức tranh đã lạc mất trong một thời gian dài, dường như đã bị mất vĩnh viễn. Nguyên nhân là khi gia đình Minh Thúy phải sơ tán, họ vô tình bỏ quên bức tranh ở lại nhà. Khi trở về, họ đã phát hiện ra rằng bức tranh đã bị mất và bị bán cho những người buôn tranh. Do đó, bức tranh đã đi qua nhiều tay và gần như bị quên lãng. Cuối cùng, gia đình mới có cơ hội tìm thấy lại bức tranh và đưa “Em Thúy” về với nhà.
Việc hoàn thành bức tranh mất vài tháng. Tác phẩm được giới thiệu lần đầu tại triển lãm FARTA (Hội nghệ thuật An Nam) tại Hà Nội vào năm 1943. Sau đó, bức tranh giúp Trần Văn Cẩn đoạt giải nhất tại triển lãm của Hội Khai Trí Tiến Đức (AFIMA), cùng với tác phẩm “Gội đầu”.
4. Bức tranh Em Thúy vẽ bằng chất liệu gì?
Bức tranh Em Thúy được vẽ bằng chất liệu sơn dầu. Sự hài hòa giữa sự tươi sáng, trắng tinh của bộ quần áo và các đường cong nâu đen của chiếc ghế mây, cùng với mái tóc mềm mại của đứa trẻ, được nổi bật trên nền vàng nâu đậm chắc chắn.
Gam màu sáng chiếm ưu thế trong bức tranh, với màu trắng của bộ quần áo được kết hợp với ánh sáng trên khuôn mặt, tái hiện thông qua các nét và mảng màu trắng nhỏ ở phía sau. Toàn bộ tác phẩm phản ánh sự trong sáng, trong trắng và hồn nhiên của tuổi thơ.
Sự sáng tạo trong việc sử dụng màu sắc đã làm nổi bật thông điệp và cảm xúc đến người xem. Bức tranh đã trở thành di sản quốc gia được đánh giá cao và được công nhận là bảo vật quốc gia.
Nó sẽ luôn gợi lại những cảm xúc cho người xem, kích thích tình cảm trân trọng vẻ đẹp trong sự vị tha và tâm hồn sâu sắc của hoạ sĩ. Điều này thêm vào việc đánh giá cao tài năng của Trần Văn Cẩn, một bậc thầy của hội họa Việt Nam, và nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo vệ và tôn trọng tuổi thơ, cung cấp cho trẻ em những điều tốt đẹp nhất.
5. Bức tranh Em Thúy giá bao nhiêu?
Sau thời kỳ chiến tranh, gia đình phải sơ tán, dẫn đến việc bức tranh bị mất tích. Vào năm 1964, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam mua lại tác phẩm từ gia đình của nhiếp ảnh gia Đỗ Huân với giá 300 đồng. Đáng chú ý là vào thời điểm đó, lương của một công chức mới ra trường chỉ khoảng 64 đồng mỗi tháng.
Bức tranh Em Thúy khi đó đã bị bong tróc sơn và có nhiều vết lốm đốm, đòi hỏi phải được bảo quản đặc biệt. Ngày 28/6/2004, tác phẩm đã được chuyển giao cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Ngày nay, em Thúy đã hơn 87 tuổi và sống cùng với con cháu tại Thanh Xuân Bắc. Bà đã trải qua nhiều vấn đề về sức khỏe và trí nhớ, không còn nhớ về những ngày tuổi thơ, khi ngồi trên ghế làm mẫu cho ông bác.
6. Giá trị của bức tranh Em Thúy là gì?
Theo Hồ sơ Di sản Văn hóa của Cục Di sản văn hóa, Trần Văn Cẩn đã áp dụng một bố cục điển hình của phong cách châu Âu đầu thế kỷ 20 trong tác phẩm của mình. Bức tranh được công nhận là bảo vật quốc gia do tính độc đáo và được các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, và nghệ thuật đánh giá cao. Bức tranh mang phong cách đặc trưng của Trần Văn Cẩn, kết hợp giữa yếu tố tạo hình phương Tây và tinh thần phương Đông một cách hòa quyện.
Sử dụng chất liệu sơn dầu, bức tranh Em Thúy đại diện cho nghệ thuật tả thực cũng như thể loại tranh chân dung của Việt Nam trong giai đoạn đầu của thế kỷ 20. Thông qua hình ảnh của Em Thúy, tác phẩm đã đóng góp vào việc phản ánh xã hội Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
- Giá trị lịch sử: Bức tranh Em Thúy đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam trong nửa đầu của thế kỷ 20.
- Giá trị thẩm mỹ: Bức tranh Em Thúy phong cách độc đáo của Trần Văn Cẩn, một bậc thầy trong lĩnh vực mỹ thuật Việt Nam cận đại. Sử dụng chất liệu sơn dầu, nó là biểu hiện của nghệ thuật tả chân và thể loại tranh chân dung của Việt Nam trong giai đoạn đầu của thế kỷ 20.
- Giá trị văn hóa: Là một trong những tác phẩm lớn nhất của Trần Văn Cẩn, nó đã tạo ra một ảnh hưởng sâu sắc đến các thế hệ sau. Thông qua hình ảnh của Em Thúy, bức tranh đã phản ánh xã hội Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám. Nó cũng là một ví dụ điển hình cho việc nghiên cứu các yếu tố và giá trị của sự giao lưu văn hóa Đông – Tây trong nghệ thuật tạo hình.
Lời kết:
Bức tranh Em Thúy được xem như một trong những tác phẩm chân dung nổi bật nhất trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20. Theo nhận định của nhà phê bình Thái Bá Vân, hình tượng của cô bé trong Em Thúy là một phản ánh sâu sắc về thế giới tâm hồn của Trần Văn Cẩn trong những năm 1940, khi họa sĩ phải đối diện với nhiều xáo trộn và biến động trong cuộc sống và nghệ thuật do tình hình chính trị ở Việt Nam.
