Môi trường sống tác động rất lớn đến con người, chơi với một người bạn tốt sẽ giúp chúng ta phát triển đi lên. Ngược lại chơi với một người bạn xấu chúng ta rất khó để phát triển bản thân. Chính vì thế mà cha ông ta có câu tục ngữ: “Gần mục thì đen, gần đèn thì sáng” câu tục ngữ giúp chúng ta nhận ra tầm quan trọng của môi trường sống và sự tác động của những người xung quanh đến chúng ta.
Trong câu tục ngữ “Gần mực thì đen gần đèn thì sáng”, ông cha ta đã dùng những hình ảnh vô cùng quen thuộc với mỗi chúng ta. Mực chính là loại màu tàu ngày xưa mà các ông đồ viết chữ, mực này có màu đen tuyền. Đèn là một vật dụng dùng để thắp sáng, được dùng rất phổ biến trong cuộc sống của con người. “Gần mực thì đen” ý muốn nói khi sử dụng mực nếu không cẩn thận rất có thể bạn sẽ bị vấy bẩn bởi màu đen của mực. “Gần đèn thì sáng” hiểu theo nghĩa đen có nghĩa là khi nhà có ánh sáng của bóng đèn thì sẽ được soi tỏ.
Ông cha ta mượn hình ảnh mực và đèn, hai thứ đối lập nhau để chúng ta hiểu được tầm quan trọng của môi trường sống. Giống như một đứa trẻ được giáo dục, dạy bảo một cách bài bản từ nhỏ thì sau này lớn lên chúng sẽ trở thành một người tài giỏi, người có đạo đức. Ngược lại nếu đứa trẻ ấy lớn lên trong môi trường sống tiêu cực, không được người lớn dạy bảo đến nơi đến chốn thì sau này chúng khó có thể trở thành người thành công. Ở đây đèn là vật chỉ những điều tốt đẹp trong cuộc sống, còn mực màu đen chỉ những thứ xấu xí, không lành mạnh với chúng ta.
Câu tục ngữ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng muốn khuyên nhủ chúng ta rằng mỗi người cần biết học cách tu dưỡng đạo đức, chọn lọc bạn bè mà chơi. Hãy tạo ra những môi trường lành mạnh để cùng nhau phát triển, không giao du với bạn xấu, bởi sống lâu trong cái xấu xí ấy chúng ta rất có thể sẽ bị ảnh hưởng. Dù trong bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào cũng phải cố gắng vượt qua.
Nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao cho chúng ta thấy rằng hoàn cảnh sống tác động đến con người. Ngày trước Chí là một người nông dân hiền lành, chất phác với mong ước nho nhỏ về cuộc sống bình yên. Tuy nhiên, sau một lần bị Bá Kiến đẩy vào tù Chí như trở thành người khác. Sau khi ra tù Chí không còn là anh nông dân hiền lành, chất phác như ngày xưa mà Chí trở thành “nỗi ám ảnh” của làng Vũ Đại. Chí bắt đầu những tháng ngày chìm vào rượu, lúc nào cũng thấy hắn say.
Câu tục ngữ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng hướng chúng ta đến lối sống lành mạnh, nói không với những lối sống không đúng đắn. Mỗi người cần tự mình hiểu rõ đâu là tốt, đâu là xấu. Đứng trước một người tài giỏi chúng ta phải biết kết giao với họ để học hỏi những điều hay, điều tốt đẹp từ họ. Còn người xấu chúng ta sẽ không kết giao với họ, không học những điều xấu xí ngoài kia.
Thực tế xã hội ngày nay có không ít bạn trẻ lười lao động, không chịu cố gắng, họ giao du kết bạn với bạn bè xấu, bị lôi kéo đi trộm cắp, vướng vào những chất kích thích, ma túy và dần dà họ đánh mất chính mình. Thế mới nói môi trường sống và người chúng ta tiếp xúc vô cùng quan trọng. Rất nhiều trường hợp có những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn, chúng bị bố mẹ ruồng bỏ không có ai dạy dỗ và sau này lớn lên chúng vướng vào vòng lao lý vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Thế mới thấy tầm quan trọng của môi trường sống của mỗi người.
Sự phát triển của xã hội đã cho thấy đồng tiền chi phối rất nhiều người, họ có thể vì giàu sang, phú quý mà đánh đổi tất cả, cho dù đó là lòng tự trọng. Chính vì thế chúng ta cần phải cẩn trọng hơn trong các mối quan hệ, tránh xa những người chỉ biết lợi dụng người khác, lợi dụng lòng tin của người khác để lừa đảo, trục lợi cho bản thân. Chúng ta cần hiểu rằng ở lâu với những người xấu chúng ta sẽ dễ bị ảnh hưởng.
Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ trên chúng ta cần nhận thức rõ tầm quan trọng của việc sống trong môi trường tích cực, bạn bè giỏi giang quan trọng như thế nào. Nếu ngày nào bạn cũng tiếp xúc với những người không chịu nỗ lực, suốt ngày ăn chơi lêu lổng bạn sẽ ít có động lực để phát triển bản thân. Ngược lại khi ở gần bạn bè giỏi giang, họ ngày nào cũng nỗ lực, cũng muốn phát triển bản thân thì bạn sẽ được tiếp thêm rất nhiều động lực để nỗ lực thay vì ngày nào cũng chìm trong chán chường.
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng giống như trên, người ở môi trường tốt sẽ phát triển tốt mà người ở môi trường xấu sẽ không thể phát triển. Mà đôi khi nó còn nằm ở bản lĩnh của mỗi người, nếu bạn ở môi trường xấu nhưng bạn không bao giờ nghe lời bạn xấu rủ rê bạn sẽ không thể bị “mực đen” vấy bẩn, ngược lại nếu bạn ở môi trường tốt nhưng lại không tin tưởng vào bản thân mình, giới hạn bản thân bạn cũng chẳng thể phát triển được. Con người cũng cần trải qua va vấp để trưởng thành.
Mỗi người cần chọn cho mình những người bạn tốt để chơi, chọn cho mình môi trường sống lành mạnh, tích cực. Tránh xe những thứ độc hại, bạn bè xấu. Chúng ta cần ủng hộ, bảo vệ cái tốt đẹp, lên án cái xấu xí, tiêu cực để xã hội ngày càng phát triển. Mỗi người chúng ta cần phải tích cực lên tiếng, không ngại vạch trần cái xấu xí để mọi người phòng tránh, đề phòng.
Là một học sinh chúng ta cần chăm chỉ học tập, tích lũy kinh nghiệm trong học tập để trở thành hình tượng học sinh giỏi, học sinh chăm chỉ để mọi người noi theo. Không kết giao với bạn xấu, không nghe lời bạn xấu dụ dỗ đi vào con đường sai lầm. Chúng ta cần nhận thức đâu là đúng, đâu là sai để giữ mình.
Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là một lời khuyên giàu ý nghĩa và luôn đúng với chúng ta trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Mỗi người cần học hỏi, không ngừng trau dồi bản thân, học hỏi những điều hay ho, mới mẻ từ người giỏi và tránh xa những người xấu chỉ biết đua đòi, ăn chơi và không lo phát triển bản thân. Ở cạnh người giỏi chúng ta sẽ học hỏi được rất nhiều điều hay, còn ở cạnh người xấu chúng ta chỉ học ở họ thói hư, tật xấu mà thôi. “Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà ở” sẽ giúp bạn phát triển toàn diện.