Plot twist không chỉ trong văn học, điện ảnh, mà còn xảy ra khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày. Những yếu tố đó đã góp phần làm nên những ấn tượng mạnh mẽ cho người xem. Vậy plot twist là gì và có mục đích gì trong các bộ phim điện ảnh? Hãy cùng VanHoc.net tìm hiểu chi tiết qua bài viết này nhé!
1. Plot twist là gì?
Plot twist (phát âm /plɑːt -ˌtwɪst/) là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ những sự kiện hoặc chi tiết bất ngờ trong tác phẩm văn học hoặc điện ảnh. Thuật ngữ này kết hợp giữa “plot” (cốt truyện) và “twist” (vòng xoắn).
Mặc dù thường xuất hiện trong lĩnh vực văn học và điện ảnh, gần đây, plot twist cũng được sử dụng để mô tả những sự kiện “đầy drama” xảy ra trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Trong thời gian gần đây, Kim Seon Ho đã bị vướng vào một scandal khi bị buộc tội ép buộc bạn gái cũ phá thai. Khi mọi người nghĩ rằng mọi chuyện đã kết thúc, đột ngột cô gái này thay đổi thái độ của mình. Đồng thời, những bằng chứng chứng minh rằng cô ta đã nói dối cũng được phơi bày. Các phương tiện truyền thông đã gọi những sự kiện không ngờ này là “plot twist”.
2. Nguồn gốc plot twist?
Theo học giả Natalie Haynes, tác giả của cuốn sách Pandora’s Jar, “ông tổ” của plot twist được xem là người Hy Lạp cổ đại. Trong thần thoại Hy Lạp, có một câu chuyện về Oedipus. Theo một lời tiên tri, Oedipus bị bố mẹ bỏ rơi và sau này, anh vô tình giết chết cha mình và kết hôn với mẹ.
Câu chuyện này đã trở thành chủ đề trong vở bi kịch của nhà viết kịch Sophocles. Những tình tiết bất ngờ trong câu chuyện được người Hy Lạp gọi là peripeteia – những sự kiện đột ngột hoặc tình huống thay đổi vận mệnh. Khái niệm plot twist đã tồn tại từ thời xa xưa trong văn học.
Nghìn Lẻ Một Đêm được xem xét là một trong những tác phẩm văn học đầu tiên chứa những tình tiết bất ngờ. Đến đầu thế kỷ 20, trong lĩnh vực điện ảnh, các đoạn trích trong cốt truyện bắt đầu được làm nổi bật. Bộ phim The Cabinet of Dr. Caligari (1920) kết thúc bằng một motif phổ biến – mọi sự kiện trong phim đều là sản phẩm của trí tưởng tượng của một bệnh nhân tâm thần.
3. Mục đích của việc tạo ra plot twist là gì?
Đạo diễn và biên kịch thường chen vào kịch bản những chi tiết đặc biệt để tạo nên sự bất ngờ. Những nhà sản xuất hiểu rõ thói quen xem phim của khán giả và dự đoán được mong đợi của họ. Từ đó, họ tinh ý tạo ra các cú lừa kịch bản đầy ắp, khiến cho trải nghiệm xem phim hoàn toàn khác biệt so với những gì người xem dự kiến.
Kịch bản càng độc đáo và khó lường, bộ phim càng trở nên hấp dẫn, đúng không? Có những tác phẩm với những nút thắt độc đáo như Planet of Apes (1968), Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back (1980) và Scream (1996)…
Tuy plot twist là yếu tố khiến bộ phim hấp dẫn, nhưng không phải số lượng plot twist mà bản thân tác phẩm là yếu tố quyết định sự thành công. Có nhiều bộ phim chỉ có một hoặc thậm chí không có plot twist nhưng vẫn được đánh giá cao.
Ví dụ điển hình là A Separation (2011), bộ phim đầu tiên của Iran, đã nhận giải Oscar cho phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất. Dù không có những điểm bất ngờ, bộ phim này vẫn thu hút người xem bằng cách sử dụng góc quay giản dị và tình tiết gần gũi với đời sống hàng ngày.
4. Các hình thức tạo plot twist phổ biến trong các bộ phim
Để tạo nên một cú plot twist độc đáo và làm cho câu chuyện hay phim trở nên hấp dẫn, đạo diễn và biên kịch phải là những chuyên gia của ngôn ngữ và tình tiết. Thông thường, họ thường sử dụng các phương pháp tạo plot twist phổ biến như:
Anagnorisis
Đây là một loại plot twist, trong đó nhân vật chính hoặc các nhân vật xung quanh sẽ phát hiện ra bản chất thật của họ. Qua đó, các thông tin về quá khứ hoặc tính cách của nhân vật sẽ được tiết lộ và giải thích rõ hơn, làm cho kết cục của câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.
Đoạn hồi tưởng ký ức
Flashback hay đoạn hồi tưởng, cũng thường được sử dụng để tạo ra các plot twist trong phim. Trong những khoảnh khắc này, một sự kiện quan trọng từ quá khứ thường bị thay đổi đột ngột, tạo ra sự bất ngờ cho người xem hoặc độc giả. Những đoạn hồi tưởng này không chỉ giúp giải đáp các thắc mắc từ các cảnh trước đó mà còn tăng thêm hứng thú cho câu chuyện.
Người dẫn dắt chuyện không đáng tin
Trong những bộ phim hoặc câu chuyện có dạng người dẫn chuyện, các đạo diễn thường sử dụng kỹ thuật “Unreliable narrator” để tạo ra plot twist. Trong kiểu plot twist này, người dẫn chuyện sẽ chủ động làm sai lệch kết thúc của câu chuyện bằng cách tiết lộ các chi tiết quan trọng ngay từ đầu của phim hoặc câu chuyện.
Peripeteia
Peripeteia thường được sử dụng để tạo ra các plot twist đầy ấn tượng. Trong kỹ thuật này, biên kịch sẽ đưa nhân vật chính từ một tình huống nhất định và đẩy anh ta hoặc vào các tình huống tốt hơn hoặc xấu hơn, một cách tự nhiên và logic nhất có thể.
Deus ex machina
Deus ex machina thường được sử dụng để mô tả việc xuất hiện đột ngột của một nhân vật mới. Nhân vật này được thiết kế để giải quyết các tình huống khó khăn hoặc giải độc cho nhân vật chính. Xuất hiện của Deus ex machina thường được sử dụng để chấm dứt một tình huống khó khăn và mở ra một tình huống mới, thuận lợi hơn.
Poetic justice
Poetic justice hay còn gọi là “Công lý trong thơ ca”, không còn là điều xa lạ với người hâm mộ phim. Kỹ thuật này giúp tạo ra các plot twist mang lại sự hài lòng cho khán giả. Trong poetic justice, nhân vật phản diện sẽ nhận được sự trừng phạt xứng đáng vì những tội lỗi mà họ đã gây ra. Ngược lại, nhân vật chính, người tốt bụng, sẽ được hưởng hạnh phúc vì những hành động thiện lành mà họ thực hiện.
Khẩu súng của Chekhov
Thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ các nhân vật phụ được giới thiệu từ đầu phim, nhưng ít xuất hiện hoặc không có vai trò quan trọng trong câu chuyện. Tuy nhiên, thực tế, chúng lại là những nhân vật có tầm quan trọng đặc biệt đối với phần kết thúc của câu chuyện. Những nhân vật này thường thiết lập mối quan hệ gần gũi và thân thiết với nhân vật chính, đóng vai trò quyết định trong sự phát triển của tình huống cuối cùng.
Cá trích đỏ
Kỹ thuật này thường được ưa chuộng trong các tiểu thuyết hoặc phim trinh thám bí ẩn. “Red herring” thường chỉ đến một dấu vết được tác giả cố ý làm nổi bật, nhằm mục đích lừa dối người đọc và dẫn họ vào những hướng điều tra không chính xác, đồng thời làm cho họ bỏ qua những chi tiết nhỏ quan trọng.
In medias res
Cách tạo plot twist này bắt đầu từ việc sử dụng một tình huống nằm giữa bộ phim, không như cách thông thường là ở đầu hoặc cuối câu chuyện. Sau đó, câu chuyện tiếp tục với các đoạn hồi tưởng và cuối cùng kết thúc bằng việc giải thích các sự kiện tiếp theo của tình huống mở đầu.
Trên đây là những chia sẻ của VanHoc.net về Plot Twist là gì và hình thức tạo Plot Twist phổ biến trong các bộ phim. Hy vọng qua bài viết này bạn sẽ hiểu chi tiết hơn về thuật ngữ này nhé!
