Học Ngữ VănNgữ văn THPT

Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam

554

Thạch Lam là một trong những nhà văn nổi tiếng trong làng văn học Việt Nam. Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện, ông thường miêu tả cuộc sống đời thực một cách sinh động nhất. Thạch Lam có lối viết rất hay, rất khác những nhà văn cùng thời. Tác phẩm của ông không có tiếng trống thúc sưu, thúc thuế, những tiếng ồn ào náo nhiệt như các nhà văn khác thế nhưng nó vẫn khơi gợi cảm xúc cho người đọc về số phận bất hạnh của người nghèo. Hai đứa trẻ là một tác phẩm như thế, thông qua việc miêu tả cảnh phố huyện nghèo, Thạch Lam mang đến cho người đọc một nỗi buồn man mác với số phận nghèo khổ của nhiều người.

Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam

Hai đứa trẻ là tác phẩm nằm trong tập truyện ngắn Nắng trong vườn (1938). Tên tựa đề giúp độc giả hiểu rõ đây hai nhân vật chính của truyện ngắn là Liên và An. Gia đình của Liên và An có biến cố thế nên hai đứa trẻ theo mẹ về quê ngoại để sống, khi về quê hai chị em được mẹ giao nhiệm vụ đó là trông coi cửa hàng nhỏ của mẹ.

“Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve. Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị: Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.”

Khung cảnh nơi phố huyện được hiện lên một cách chân thật nhất, hình ảnh chủ đạo đó là bóng tối, bóng tối như bao trùm nơi đây, với những con người bé nhỏ có số phận nghèo khổ. Âm thanh buổi chiều man mác buồn khiến người đọc cảm nhận được cảnh vật nơi đầy đìu hiu ra sao. Sự chậm rãi của buổi chiều làm cho lòng người đã buồn nay càng thêm não nề hơn.

Khác với ánh sáng nơi thành phố, ở phố huyện nghèo này ánh sáng le lói, lũ trẻ cũng chẳng tụ tập vui chơi như trên thành phố. Hai đứa trẻ ngắm nhìn mọi thứ bằng con mắt ngây thơ của chúng. Những hoạt động ở phố huyện nghèo này chỉ quanh quẩn trong gánh phở của bác Siêu thế nhưng ở cái huyện nhỏ này, quà bác Siêu bán là một thứ quà xa xỉ, nhiều tiền, hai chị em không bao giờ mua được. Hình ảnh gánh phở của bác Siêu khiến Liên nhớ lại những tháng ngày khi còn ở Hà Nội, Liên được mẹ cho đi ăn nhiều món quà vặt ngon, lạ bởi lúc ấy mẹ Liên còn nhiều tiền. Hà Nội khác ở quê, đêm đến Hà Nội nhiều ánh đèn đối lập với hình ảnh điều hiu ở quê. Chị Tí bán hàng nước ế ẩm, tiếng đàn Bầu bật trong yên lặng của vợ chồng bác Xẩm, thằng con bò ra đất ngoài manh chiếu, nghịch nhặt những rác bẩn vui trong cát bên đường… mọi thứ làm hiện lên rõ cảnh nghèo khó ở nơi phố huyện.

“Chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ”

Chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ.

Cuộc sống của người dân nơi phố huyện cứ lặp đi lặp lại trong nhàm chán, tù túng vô cùng. Những hình ảnh nơi đầy đều tối tăm, giống như kiếp sống của những con người nơi đây. Một kiếp sống mòn mỏi trong bóng tối của một xã hội cũ, nhìn đi đâu cũng chẳng thấy tương lai tươi sáng.

Khi trời về khuya, cảnh vật phố huyện càng trở nên tĩnh lặng hơn. Thứ khiến phố huyện náo động chỉ có chuyến tàu mà thôi.

“An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt. Tuy vậy hai chị em vẫn cố gượng để thức khuya chút nữa, trước khi vào hàng đóng cửa đi ngủ. Mẹ vẫn dặn phải thức đến khi tàu xuống… nhưng cũng như mọi đêm, Liên không trông mong còn ai đến mua nữa. Với lại đêm họ chỉ mua bao diêm, hai gói thuốc là cùng. Liên và em cố thức là vì cớ khác, vì muốn được nhìn chuyến tàu.”

Chuyến tàu từ Hà Nội qua như mang một ánh sáng khác biệt đến phố huyện nhỏ bé, mang đến niềm hy vọng cho người dân nơi đây. Mang một chút dư vị ồn ào, náo nhiệt từ thành phố đến nơi bóng tối. Chuyến tàu ấy giống như ước mơ của những số phận nhỏ bé như chị em Liên và An. Mặc dù chuyến tàu vụt qua trong vài phút thế nhưng nó cũng đủ để an ủi chị em Liên và An. Bởi những số phận nhỏ bé nơi đây đều tin tưởng rằng tương lai của họ vẫn có hy vọng.

Chuyến tàu từ Hà Nội qua như mang một ánh sáng khác biệt đến phố huyện nhỏ bé.

Có lẽ, Liên là nhân vật được Thạch Lam ưu ái nhất trong tác phẩm Hai đứa trẻ. Tuy Liên tuổi còn nhỏ nhưng ở cô bé có rất nhiều suy nghĩ. Sống trong cảnh tối tăm, không có tương lai nơi phố huyện nhỏ bé nhưng Liên vẫn hướng về tương lai. Liên nhớ lại lúc còn sống ở Hà Nội, ở đó cuộc sống khác hẳn với hiện tại. Liên cảm nhận cuộc sống hiện tại có chút buồn man mác chứ không ghét bỏ nó. Sự rung cảm của Liên và An, cả hai có sự cảm nhận sâu sắc về kiếp sống của những số phận bé nhỏ nơi phố huyện.

Sống trong hoàn cảnh nghèo khó ấy, nơi ánh sáng chỉ le lói bằng những ngọn đèn không đủ sáng ấy. Thế nhưng Thạch Lam vẫn muốn tìm một chút hy vọng cho nhân vật của mình bằng hình ảnh chuyến tàu đêm từ Hà Nội qua. Chuyến tàu đêm qua phố huyện giống như niềm vui, sự chờ đợi duy nhất của Liên và An trong ngày. Chuyến tàu từ Hà Nội về như chở đầy niềm vui ngày bé của chị em Liên và An, đó là thứ ánh sáng duy nhất chiếu rọi vào phố huyện nghèo nơi đây. Việc chờ đợi đoàn tàu đi qua giống như một thói quen của Liên và An. Chuyến tàu ấy giúp hai chị em nhớ về những tháng ngày vui vẻ khi còn được sống ở Hà Nội.

“Hai chị em chờ không lâu. Tiếng còi đã rít lên, và tầu rầm rộ đi tới. Liên dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng. Rồi chiếc tàu đi vào đêm tối, để lại những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt. Hai chị em còn nhìn theo cái chấm đỏ của chiếc đèn xanh trên toa sau cùng, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre.”

Khoảnh khắc khi đoàn tàu đến hai chị em vui mừng không thể tả nổi, dù chỉ nhìn thoáng qua thôi cả hai đã thấy được sự sang trọng của đoàn tàu ấy. Khi đoàn tàu đã đi xa chỉ còn lại những chấm đỏ nhỏ rồi biến mất. Đoàn tàu mang đến một thế giới khác đối lập với cuộc sống luẩn quẩn của hai đứa trẻ. Niềm hạnh phúc ấy chỉ diễn ra trong vài phút nhưng nó luôn là thứ khiến hai đứa trẻ mong chờ mỗi ngày.

Đoàn tàu mang đến một thế giới khác đối lập với cuộc sống luẩn quẩn của hai đứa trẻ.

Điều làm nên thành công của tác phẩm Hai đứa trẻ đó là cốt truyện đơn giản, tác giả tập trung khai thác nội tâm nhân vật. Mỗi một chi tiết trong truyện đều vô cùng tinh tế, mang lại nhiều cảm xúc cho người đọc. Dù không có sự ồn ào, náo nhiệt nhưng sự nhẹ nhàng của tác phẩm lại khiến cho chúng ta phải suy ngẫm nhiều thứ.

Dưới ngòi bút tài hoa của Thạch Lam, tác phẩm Hai đứa trẻ được hiện lên một cách sinh động, mang đến cho bạn đọc những cảm xúc khác nhau. Sự nhẹ nhàng được thể hiện trong từng con chữ của Thạch Lam, cùng với đó là sự đồng cảm với những kiếp người nhỏ bé trong xã hội. Bóng tối như bao trùm lấy khu phố huyện nghèo ấy, cùng mong ước đã bị bỏ quên. Dù đã đi qua lớp bụi của thời gian nhưng tác phẩm “Hai đứa trẻ” vẫn luôn sống mãi trong lòng người đọc.

0 ( 0 bình chọn )

Văn Học – Blog Văn Học Việt Nam và Thế Giới

https://vanhoc.net
Văn Học (VanHoc.Net) - Trang web văn học online, nơi chia sẻ nhiều bài viết hay về văn học - nghệ thuật, các tác phẩm văn học Việt Nam và thế giới,...và nhiều thông tin bổ ích,hấp dẫn!

Bài viết liên quan

Bài viết mới

Xem thêm