Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn đưa độc giả đến với một không gian u ám, tương tự như cuộc sống đầy bi thương của những cư dân sinh sống quanh khu chợ. Tranh phản ánh một phố huyện buồn bã nhưng đầy nét đẹp tự nhiên, trong đó thể hiện rõ bức tranh thực tế của cuộc sống người dân nghèo cùng với khát vọng hạnh phúc, dù chịu đựng khó khăn, họ vẫn giữ lấy lòng lạc quan và niềm tin. Hãy cùng VanHoc.net phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn chi tiết hơn qua bài viết này nhé!
1. Dàn ý phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn
a) Mở bài
Thạch Lam, một tác giả truyện ngắn tài năng, đã tạo ra nhiều tác phẩm xuất sắc, trong đó “Hai Đứa Trẻ” là một ví dụ điển hình cho phong cách trữ tình lãng mạn không có cốt truyện cụ thể.
Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn mang đậm ý nghĩa và cảm xúc.
b) Thân bài
Khung cảnh ngày tàn:
Âm thanh: Tiếng trống kết thúc một buổi chiều êm đềm, tiếng ếch nhái kêu râm ran trên cánh đồng, và tiếng muỗi vo ve, nhấn mạnh sự yên bình của buổi chiều tàn.
Màu sắc: Mặc dù rực rỡ nhưng màu sắc của bức tranh gợi lên cảm giác u tối, buồn bã.
Đường nét: Hình ảnh dãy tre làng rõ nét trên nền trời, thể hiện sự bình dị và thơ mộng của quê hương Việt Nam.
Nhịp điệu: Sự chậm rãi, tường thuật chi tiết cùng với hình ảnh và âm nhạc, tạo ra cảm giác buồn bã và tinh tế về thiên nhiên.
Cảnh chợ tàn và cuộc sống người dân:
Chợ vắng vẻ, chỉ còn lại rác rưởi và những vật dụng bỏ đi, tạo ra khung cảnh buồn bã, trống trải.
Cuộc sống của những người dân nghèo được thể hiện qua hình ảnh một số nhân vật như mẹ con chị Tí, bà cụ Thi, bác Siêu và gia đình bác xẩm mù, làm nổi bật sự tàn lụi, nghèo đói, và sự tiêu cực của cuộc sống ở phố huyện nghèo.
Tâm trạng của Liên trước thời khắc ngày tàn:
Liên, một cô bé tinh tế, nhạy cảm, có lòng từ bi và yêu thương con người, cảm nhận rõ ràng sự buồn bã từ khung cảnh ngày tàn và cuộc sống khốn khó của người dân.
Liên thể hiện sự xót xa với đứa trẻ nghèo và mẹ con chị Tí, nhưng chính cô cũng không có khả năng giúp đỡ họ.
Đặc sắc nghệ thuật:
Sự miêu tả đặc sắc, trữ tình, và ngôn ngữ thơ mộng, đan xen với hiện thực, tạo nên một bức tranh chân thực và đầy cảm xúc.
Bút pháp của tác giả đan xen giữa trữ tình và hiện thực, với giọng điệu chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng chứa đựng sâu sắc nỗi buồn.
c) Kết bài
Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn của Thạch Lam không chỉ thể hiện bức tranh về cuộc sống nghèo khổ mà còn gửi gắm cảm xúc, suy tư về quê hương và con người. Đây là một tác phẩm sâu sắc, đầy cảm xúc và truyền cảm hứng về nhân văn và tình người.
2. Phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn
Phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn – Mẫu 1
Thạch Lam không theo đuổi những ý tưởng mới lạ hay lớn lao, khác biệt so với những nhà văn đương thời. Thay vào đó, ông tìm về những giá trị nguyên thuỷ, thường bị chìm khuất trong cuộc sống hiện đại và tàn lụi. Ông không mặn mà trong việc xây dựng cấu trúc cho những câu chuyện, vì với ông, cuộc sống không bao giờ hoàn hảo. Truyện của ông thường không có cốt truyện cụ thể, mỗi câu chuyện đều như một bài thơ trữ tình sâu lắng. Phong cách đó rõ ràng thể hiện trong tác phẩm “Hai Đứa Trẻ”. Bức tranh về phố huyện và hình ảnh của những số phận con người mắc kẹt trong tàn đêm vô cùng xúc động.
Thạch Lam thường tập trung sâu vào việc khai thác đời sống nội tâm của nhân vật, với những cảm xúc, suy tư mơ hồ, mong manh nhưng rất tinh tế. Ông tiếp cận thế giới nội tâm của nhân vật một cách chậm rãi, nhẹ nhàng, như ngại gây ra bất kỳ sự xao động nào làm tan vỡ thế giới ấy. Ông cẩn trọng từng chi tiết, tận hưởng một trạng thái, một sự thay đổi đến khi nó kết thúc hoàn toàn mới dừng lại. Do đó, khi đọc truyện của Thạch Lam, người ta chỉ cảm nhận qua trái tim, qua tất cả các giác quan, ít khi có thể tóm gọn toàn bộ cốt truyện.
Mặc dù “Hai Đứa Trẻ” có cấu trúc vô cùng đơn giản ở chi tiết và cấu trúc, nhưng lại phức tạp ở chiều sâu tư duy. Truyện chỉ tập trung vào hình ảnh hai đứa trẻ ngồi trên chiếc chõng nát, nhìn xuống phố xóm dần chìm vào đêm tối, dù “đã buồn ngủ ríu cả mắt” nhưng vẫn giữ tỉnh để chờ đón chuyến tàu đêm với ánh sáng lóe ngoài cửa hàng trước khi đi ngủ. Cách kể chuyện đầy huyền bí và nhẹ nhàng như vậy không hợp với mọi người, nhưng tác phẩm lại thu hút và làm xúc động bao tâm hồn. Điểm yếu này nằm ở việc Thạch Lam tinh tế khám phá tâm trạng người đọc ngay từ khi họ bước chân vào thế giới trong truyện.
Dưới bút tích Thạch Lam, “Hai Đứa Trẻ” không hề nhạt nhẽo, thay vào đó rất sâu sắc, lưu luyến, và chứa đựng những cảm xúc buồn thương cùng với giọng điệu thấp thỏm, đắm chìm.
Tác phẩm khai mạc bằng bức tranh về buổi chiều ở quê hương phố huyện, rất sinh động như một bài thơ về quê mình, gợi lại một cảm giác quen thuộc và đầy hấp dẫn. Chiều không chỉ tàn lụi mà còn sống động qua từng từ, từng câu, đưa người đọc chìm đắm vào một thế giới bình yên của cảnh vật. Bằng nét bút tinh tế, Thạch Lam chỉ cần vài đường nét đã tạo nên một bức tranh vô cùng sống động với đầy đủ màu sắc, âm thanh, hương vị, mang đến cho độc giả cảm giác thân thuộc nhưng đồng thời đầy buồn bã, gần gũi với quê hương, với làng quê, với vẻ đẹp thanh bình và đau buồn của nông thôn Việt Nam từ lâu.
Nó thức tỉnh trong lòng con người một tình cảm mật thiết, gắn bó với quê hương dấu yêu. Nơi đó không chỉ có những cảnh đẹp tĩnh lặng, thơ mộng mà còn chứa đựng những mảnh đời gian khổ, u tối.
Sức mạnh của một tác phẩm truyện ngắn nằm ở những chi tiết nghệ thuật tinh tế và ý nghĩa sâu sắc. Thạch Lam đã làm một cuộc “đảo ngược” hấp dẫn. Ông khám phá những điều bình dị, ít được chú ý trong cuộc sống hàng ngày. Ông đã nhẹ nhàng tìm thấy những điều quý giá giữa lộn xộn cuộc sống. “Hai Đứa Trẻ” không có những tình tiết gay cấn, ly kỳ, nhưng ít ai có thể phủ nhận rằng tác phẩm kia không thôi thú vị và xúc động khi đưa người đọc qua cảnh phố huyện nghèo vắng vẻ và yên bình ấy.
Truyện “Hai Đứa Trẻ” mô tả hai đứa trẻ qua một ngày từ chiều tới đêm. Bức tranh của câu chuyện chỉ diễn ra qua ba giai đoạn ánh sáng – bóng tối: chiều tàn – chợ tan – đêm đen. Mặc dù chỉ diễn ra qua ba giai đoạn ánh sáng và bóng tối nhưng lại để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm hồn độc giả. Sức hấp dẫn của tác phẩm không nằm ở những chi tiết nghệ thuật ly kỳ mà lại chính từ sự ấm áp của tình người lan tỏa khắp câu chuyện.
Có ai có thể không bị xúc động khi đọc những dòng văn như thế này: “Chiều tàn, chiều buông. Một buổi chiều yên bình như làn hơi ru, tiếng ếch nhái rền rĩ từ cánh đồng theo nhịp gió nhẹ. Trong cửa hàng âm u, tiếng muỗi vo ve, Liên ngồi yên bên những hộp thuốc sơn đen; ánh mắt chị dần bị bóng tối bao phủ và nỗi buồn của buổi chiều nương vào tâm hồn ngây thơ của cô. Liên vẫn bình thản, nhưng chị cảm thấy lòng mình chìm đắm trong nỗi buồn trước khoảnh khắc của chiều tàn.”
Tâm trạng của nhân vật Liên trong buổi chiều tàn ở phố huyện cũng chính là tâm trạng của chúng ta trước cảnh sự sống ban ngày bắt đầu phai nhạt, ánh sáng nhường chỗ cho bóng tối, sự chia ly nhường chỗ cho sự sum họp, sự xa cách nhường chỗ cho sự trở về… Văn chương giúp chúng ta giữ lại những cảm xúc về tình người, làm thức tỉnh những điều sâu kín trong tâm hồn mà từ lâu chúng ta đã không thể diễn đạt.
“Hai Đứa Trẻ” dù không có cốt truyện gay cấn, hấp dẫn nhưng vẫn đủ sức thu hút người đọc, bởi nó giữ lại và đánh thức những phần của tâm hồn như thế.
Như một du khách kiên nhẫn, lặng lẽ thu thập và kết nối từng khúc thơ từ cuộc sống bình dị, Thạch Lam đã nhẹ nhàng truyền đi một thông điệp: Vẻ đẹp của cuộc sống thường tồn tại trong những cảnh vật, những con người rất bình thường mà chúng ta thường không để ý. Bức tranh của buổi chiều tàn lụi đọng lại trong ta hương vị u buồn không nguôi. Nhưng quan trọng hơn, nó gợi lên trong lòng chúng ta sự nhớ nhung một miền quê với “tiếng trống râm ran trên mái nhà nhỏ của huyện, từng nhịp gọi đến chiều tàn. Phía Tây bừng lên màu đỏ như lửa cháy và những đám mây hồng như những tảng than đang tàn phai. Dãy tre trước nhà chìm vào bóng tối và những hình ảnh rõ ràng trên bầu trời.”
Quê hương Việt Nam vẫn mãi dịu dàng và yên bình như tâm hồn của Liên, một cô gái trẻ tinh tế và nhạy cảm, đầy lòng trân trọng và say mê một phần tinh thần của quê hương quen thuộc. Tiếng ếch nhái, tiếng muỗi vo ve như một bản giao hưởng tự nhiên hòa mình vào sự yên bình, nhắc nhở mỗi người chúng ta về sự quý trọng và niềm đam mê với quê hương, đất nước.
Trong “Hai Đứa Trẻ” của Thạch Lam, làng quê được mô tả qua con mắt của hai đứa trẻ nghèo, nơi vắng vẻ, im lặng, nhưng vẫn đem lại những cảm xúc chân thành. “Bầu trời bắt đầu chuyển sang đêm, một đêm mùa hạ êm đềm, gió mát nhẹ thoảng qua. Với hàng ngàn vì sao lung linh, xen lẫn những vệt sáng từ con đom đóm bay lượn trên mặt đất hay lung lay trên những cành cây. An và Liên, hai đứa trẻ, ngước mắt lên trời để tìm sông Ngân Hà và con vịt theo sau ông Thần Nông. Vũ trụ rộng lớn, bí ẩn với tâm hồn của hai đứa trẻ, mang đầy những điều kỳ bí và xa lạ, khiến cho trí tưởng tượng cùng suy nghĩ chóng mỏi. Sau một thoáng, hai chị em lại cúi đầu, nhìn xuống mặt đất, hòa mình với ánh sáng ấm áp xung quanh ngọn đèn soi trên chõng của chị Tý.”
Thạch Lam đã đánh thức trong chúng ta những ký ức tuổi thơ tươi đẹp và huyền bí. Hình ảnh của việc ngắm nhìn bầu trời đêm, theo dõi sông Ngân Hà và con vịt sau ông Thần Nông… ai chẳng có những ký ức như thế? “Hai Đứa Trẻ” giúp ta hiểu rõ hơn về cái đẹp ẩn chứa trong những điều bình dị, nhỏ nhặt của cuộc sống. Nó nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng và ghi nhớ nguồn cảm hứng từ quê hương. Đó chính là nơi chứa đựng tinh thần, bản sắc của chúng ta, nơi chứa đựng hồn của con người, hồn của đất, hồn của những người vẫn luôn mặn nồng với tình yêu với quê hương, xứ sở.
Đọc “Hai Đứa Trẻ”, những tâm hồn biết ngậm ngùi, biết cảm xúc sẽ không thể không bị xúc động. Bức tranh về một miền quê, với những số phận vất vả, như tiếng mọt kêu trong buổi chiều tàn tạ, nhưng lại chạm đến lòng độc giả bởi tấm lòng ấm áp, sự yêu thương chân thành.
Phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn – Mẫu 2
Thạch Lam là một tác giả nổi bật trong nhóm Tự Lực Văn Đoàn, có phong cách sáng tạo không giống bất kỳ nhà văn nào khác. Cách viết của ông nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, mang theo nét man mác và dìu dặt. Những dòng văn của ông thường chứa đựng những tâm tình thủ thỉ, để lại những ấn tượng sâu sắc với người đọc. Câu chuyện “Hai Đứa Trẻ” là một ví dụ điển hình. Truyện ngắn này vẽ lên một bức tranh sống động về cuộc sống nghèo khó ở nơi phố huyện, với những khổ cực, cơ cực mà con người phải đối mặt trong xã hội.
Thạch Lam luôn làm cho người đọc cảm nhận được sự tinh tế ẩn sau từng dòng văn của mình. Sự nhẹ nhàng đó đã tạo nên nét đặc trưng trong văn của ông. “Hai Đứa Trẻ” xoay quanh cuộc sống hàng ngày của An và Liên tại phố huyện nghèo. Qua hai nhân vật này, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp về cuộc sống, về những khó khăn mà con người phải đối diện. Khung cảnh của phố huyện nghèo, vốn là nền tảng của câu chuyện, luôn hiện diện ẩn sau từng trang văn. Có thể chính bức tranh ấy đã truyền cảm hứng cho tác giả để bày tỏ cảm xúc của mình.
Bức tranh về phố huyện nghèo được khắc sâu từ câu đầu tiên: “Tiếng trống thu vang lên từ chợ huyện nhỏ, từng tiếng trống tròn xa xa, gọi buổi chiều tàn…”. Tiếng trống lạc lối giữa buổi chiều sắp kết thúc, có lẽ cảnh vật và con người đang trôi mình trong một tâm trạng lơ đãng. Tại sao tác giả chọn buổi chiều thu để miêu tả phố huyện ấy? Có lẽ vì mùa thu luôn đem lại nhiều cảm xúc buồn, làm nhớ nhung, gợi lên nhiều tình cảm nhất. Hai đứa trẻ thực hiện những công việc thường ngày như “thắp đèn”, “đóng quán” và theo dõi đoàn tàu từ Hà Nội về, nét sáng lấp lánh rồi lại chìm vào những thất vọng.
Hình ảnh của phố huyện trong khoảnh khắc buổi chiều tàn được tác giả mô tả cực kỳ chi tiết: “Chợ từ lâu đã vắng bóng người, tiếng ồn ào cũng tan biến. Trên mặt đất chỉ còn lại rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía. Một hơi thở âm u bao trùm, hương nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc đã khiến Liên nghĩ rằng đó là hương vị riêng của đất, của quê hương này. Một số người bán hàng trễ về đang sắp xếp hàng hoá, đòn gánh sẵn sàng, họ còn dành chút thời gian trò chuyện với nhau.”
Đây chính là cảnh tượng sống động của khu phố nghèo vào lúc hoàng hôn, một tình cảm héo úa, phai nhạt và cảm giác tiêu điều, hoang vắng hiện hình trước mắt người đọc. Có lẽ đây cũng là thực tế của thời đại tại miền Bắc Việt Nam. Mọi thứ trở nên chìm nghỉm, không điểm nhấn, không hấp dẫn và dường như không còn sự sống. Tất cả chỉ là những chi tiết bình thường, gần gũi, phản ánh sự nghèo đói.
Những đoạn văn nhẹ nhàng, trìu mến kia mô tả không gian vắng vẻ, yên bình của nơi phố huyện nghèo. Trên nền u ám đó, bóng dáng của những đứa trẻ nghèo “đang khom lưng trên mặt đất tìm kiếm những vật dụng như thanh nứa, thanh trem hoặc bất cứ vật liệu nào có thể sử dụng được. Liên thấy xót xa nhưng chị ấy cũng không có tiền để giúp đỡ chúng.” Một bức tranh u ám càng trở nên u ám hơn khi có những con người nghèo đói xuất hiện, như nhân đôi sự buồn tẻ, vô vọng tại mảnh đất này.
Trong bức tranh của làng quê nghèo, vẫn còn rất nhiều số phận khác nhau, tất cả tạo nên sự lộn xộn của phố huyện vào hoàng hôn. Đó có thể là hình ảnh của mẹ con chị Tí, họ dọn hàng nhưng “kiếm được rất ít”. Hoặc là cảnh hai chị em Liên về phố huyện nghèo này, họ bán hàng để giúp mẹ trên một gian hàng nhỏ thuê của người khác, một tấm phên nứa với lá nhật trình. Những con người lặng lẽ chứng kiến cảnh nghèo khổ diễn ra nhưng không thể làm gì hơn. Xen giữa những người đói khổ vật lộn ấy là hình ảnh bà cụ Thi, người điên thường đến mua rượu ở cửa hàng nhà Liên. Hình ảnh bà cụ Thi “uống một hơi sạch, đặt ba xu vào tay Liên và lảo đảo bước đi” khiến người đọc không khỏi cảm thấy xót xa về một cuộc đời lang thang, không nơi nương tựa.
Trong chốn phố huyện này, mọi người đều mong chờ một chuyến tàu từ Hà Nội quay về, mang theo sự náo nhiệt, sự tấp nập hơn. Có vẻ như chuyến tàu ấy mang một ý nghĩa quan trọng đối với những cuộc sống ở đây. Bởi vì “chiếc tàu như đem theo một phần của thế giới khác”. Đó có thể là thế giới phồn hoa từ quá khứ của chị em Liên. Chuyến tàu ấy có thể chính là ước mơ, khao khát để thoát ra khỏi bóng tối, để đạt được ánh sáng cho những người dân tại nơi phố huyện nghèo này.
Thông qua truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, nhà văn đã một cách tĩnh lặng đưa ta vào không gian sống của vùng quê phố huyện nghèo trước cách mạng tháng Tám. Từ đó, ông gợi mở những hình ảnh về cảnh sống đói nghèo, sự bế tắc của người dân quê “trong bóng tối của ruộng đồng xưa”. Qua khung cảnh buổi chiều tàn tại phố huyện, Thạch Lam đã làm nổi bật những tâm hồn lạc quan, khát khao hạnh phúc dù đời sống hiện thực có nhiều khó khăn. Tác phẩm đã làm sống lại những tình cảm nhỏ nhặt nhất trong lòng người đọc, thể hiện tình yêu với văn của Thạch Lam.
Trên đây là bài viết về phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ của Thạch Lam. Hy vọng sẽ cung cấp đến bạn những kiến thức cần thiết và bổ ích. Mọi thắc mắc bạn vui lòng để lại bình luận dưới đây nhé!
