Bài thơ Sang Thu là một tác phẩm nghệ thuật đầy ấn tượng, với hình ảnh mùa thu được mô tả tinh tế và sâu sắc. Hãy cùng VanHoc.net phân tích bài thơ Sang Thu để khám phá chi tiết về bức tranh mùa Thu, sự chuyển biến tinh tế của cảnh vật, cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và đất nước.
1. Mở bài phân tích bài thơ Sang Thu
Hữu Thỉnh là một nhà thơ đa tài và sâu sắc trong việc khắc họa hình ảnh con người và cuộc sống nông thôn, được biết đến với phong cách mộc mạc nhưng vô cùng tinh tế. Bài thơ Sang Thu có thể thơ năm chữ, mang đến cho độc giả một không gian êm đềm, trầm lắng và lắng đọng sâu lắng, thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng yêu của vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
Sang Thu được Hữu Thỉnh sáng tác vào cuối năm 1977, mô tả thời điểm giao mùa từ hạ sang thu. Sang Thu xuất hiện đầu tiên trên trang báo Văn nghệ và sau đó được in lại nhiều lần trong các tập thơ. Nó là biểu hiện của sự rung động, bâng khuâng của tác giả trước vẻ đẹp và sự thay đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong những giây phút giao mùa.
2. Thân bài phân tích bài thơ Sang Thu
Phân tích bài thơ Sang Thu khổ 1
Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Trong làn gió se lạnh và hơi khô, mùi hương của quả ổi lan tỏa. Mùi hương này, đặc trưng cho mùa thu miền Bắc, được khám phá từ sự chín rộ của quả ổi.
Từ “phả” đồng nghĩa với việc lan tỏa, kết hợp với hương thơm đậm đà nhất của quả ổi, tạo nên một hương thơm dịu dàng, quyến rũ, hòa quyện với làn gió mát của mùa thu. Mùi thơm này lan tỏa khắp không gian, mang lại sự ngọt ngào, mát dịu – như hương thơm nồng nàn của những vườn cây ổi sum suê ở nông thôn Việt Nam.
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sương chùng chình là những hạt sương nhỏ nhẹ treo lơ lửng như những mảng sương mỏng trôi, đang di chuyển chậm rãi, êm đềm, từ mùa hạ sang mùa thu. Những giọt sương sớm mai cũng như mang trong mình một tâm hồn.
Kết hợp các từ như “Bỗng”, “phả”, “hình như”, thể hiện tâm trạng bất ngờ, bối rối trước sự thay đổi đột ngột của mùa thu. Nhà thơ cảm thấy giật mình, hơi mơ hồ, như còn điều gì đó không rõ ràng trong cảm nhận của mình.
Liệu có phải là vì những cảm nhận này chỉ thoáng qua, nhẹ nhàng không? Hay là do sự thay đổi đột ngột khiến tác giả chưa thể nhận ra được? Tâm hồn của thi sĩ biến đổi theo nhịp điệu của mùa thu, từng cảm xúc phản ánh sự chuyển đổi của cảnh vật. Những hình ảnh mùa thu hiện lên mờ nhạt trong tâm trí: chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bâng khuâng…
Phân tích bài thơ Sang Thu khổ 2
Nhà thơ phát hiện hình ảnh của thiên nhiên trong thời khắc giao mùa sang thu thông qua những cảnh quen thuộc, tạo nên một bức tranh mùa thu tươi đẹp và tinh khôi:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Dòng sông quê hương mềm mại thướt tha, hiền hoà trôi êm đềm, tạo nên vẻ đẹp thanh bình của mùa thu trong bức tranh tự nhiên. Trái ngược với hình ảnh yên bình đó là cảnh những cánh chim hoảng hốt vội vã bay về phương nam, tránh rét khi hoàng hôn buông xuống.
Mây, qua sự tưởng tượng độc đáo của tâm hồn nhạy cảm và đầy yêu thiên nhiên, được mô tả một cách tinh tế và sâu sắc:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Nét đẹp của mùa thu không chỉ là sự diệu kỳ của chính mùa thu mà còn là sự kỳ diệu của thời khắc giao mùa, được thể hiện qua hình ảnh một dải mây mỏng manh, nhẹ nhàng kéo dài như muốn lưu luyến với mùa hạ đã qua. Sự sáng tạo của tâm hồn thơ tinh tế và nhạy cảm trong thời khắc này tạo nên một vẻ đẹp đặc biệt, không thuộc về mùa nào cụ thể. Trong “chiều sông thương”, ông cũng có một dòng thơ tương tự: “Đám mây trên Việt Yên. Rủ bóng về Bố Hạ”.
Phân tích bài thơ Sang Thu khổ cuối
Thiên nhiên sang thu còn được gợi ra qua hình ảnh cụ thể là nắng và mưa:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Nắng là biểu tượng rõ ràng của mùa hạ. Ánh nắng cuối hạ vẫn còn đọng lại, vẫn rực rỡ nhưng đã dần phai nhạt, trở nên yếu ớt bởi sự xuất hiện của gió se lạnh, không còn gay gắt, mãnh liệt như trước.
Mưa cũng đã dịu đi. Những cơn mưa mùa hạ thường đến và đi đột ngột. Từ “vơi” mang ý nghĩa của sự giảm dần, trở nên ít đi, dần dần hết đi, miêu tả sự giảm dần của những trận mưa rào bất ngờ và dữ dội trong mùa hạ.
Hình ảnh ẩn dụ:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Ý nghĩa thực tế là sấm thường gắn liền với những trận mưa rào đột ngột, đặc trưng chỉ có trong mùa hạ (sấm cuối mùa, sấm cuối hạ cũng dần trở nên ít đi khi mùa thu đến).
Ý nghĩa ẩn dụ là sấm biểu hiện sự đột ngột và mạnh mẽ của những biến động ngoại cảnh, cuộc sống. “Hàng cây đứng tuổi” miêu tả những người đã trải qua nhiều sóng gió, thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, họ trở nên vững vàng hơn và gợi lên cảm xúc tiếc nuối.
Phân tích bài thơ Sang Thu qua nghệ thuật
Bài thơ được viết theo thể năm chữ, với hình ảnh thơ đẹp và sức gợi mở mạnh mẽ. Sử dụng ngôn ngữ trong sáng và giàu sức biểu cảm, tác giả đã thành công trong việc diễn tả các trạng thái của cảnh vật và sự cảm nhận tinh tế, nhạy cảm của mình trước vẻ đẹp của thiên nhiên, vũ trụ khi mùa thu về.
Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ tinh tế, giọng thơ êm đềm cùng với những cảm xúc sâu sắc và bâng khuâng của tác giả trong thời điểm giao mùa đã tạo nên một ấn tượng khó phai trong tâm trí độc giả. Đọc “Sang thu” của Hữu Thỉnh, người đọc cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp mùa thu dịu dàng, ấm áp của quê nhà.
Bằng cách sử dụng tính từ chỉ con người để mô tả cảnh vật, nhà thơ Hữu Thỉnh đã tạo ra hiệu ứng nhân hóa tinh tế, làm cho cảnh vật trở nên sống động và đầy hồn. Mỗi câu thơ đều khơi gợi cảm xúc cho người đọc. Bài thơ giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên, đất nước khi mùa xuân đang bắt đầu.
3. Kết bài phân tích bài thơ Sang Thu
Cuối mùa hạ chuyển dần sang thu một cách nhẹ nhàng nhưng rõ ràng, và nhờ vào bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh, độc giả được trải nghiệm sự lắng đọng để cảm nhận bước chuyển của mùa thu. Không chỉ là sự nhận thức về sự thay đổi của thời tiết và thiên nhiên, mà còn là cơ hội để đối diện với bản thân mình sau những biến đổi.
Vậy là VanHoc.net đã chia sẻ đến bạn bài phân tích bài thơ Sang Thu của Hữu Thỉnh. Mong rằng sẽ cung cấp đến bạn những kiến thức cần thiết để có bài văn hay và hấp dẫn hơn. Hy vọng những bài phân tích sau sẽ nhận được sự quan từ bạn.