Học tập đóng một vai trò to lớn trong cuộc sống của con người, chính vì thế từ khi sinh ra đến khi trưởng thành con người phải không ngừng học hành, khi có tri thức chúng ta sẽ dễ dàng tiến đến thành công. Tuy nhiên, hiện nay nhiều em học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của học tập vậy nên các em đã học tủ, học vẹt để thi qua môn, điều này mang đến hình ảnh xấu xí cho giáo dục.
“Học tủ” là cách học chỉ chọn lọc những kiến thức quan trọng có khả năng ra trong bài kiểm tra. Với học sinh thì đây được gọi là cách học hên xui, bởi nó mang tính chất may rủi khá cao, nếu như trúng đề học sinh sẽ đạt được điểm cao, ngược lại khi “lệch tủ” học sinh sẽ nhận lại số điểm rất thấp. “Học vẹt” là một cách học “tạm bợ” giống như chú vẹt hay bắt chước tiếng người, thì học vẹt ở đây có nghĩa là chỉ học để qua môn, thực tế học sinh không hiểu bài học đó là gì. Khi đến giờ kiểm tra học sinh sẽ học thuộc như một cái máy nhằm phục vụ cho thi cử, sau đó sẽ quên bài một cách nhanh chóng.
Cả hai cách học này đều mang lại hậu quả khủng khiếp khiến tư duy của học sinh bị sai lệch. Học tủ khiến cho học sinh bị phụ thuộc vào những kiến thức, bài học nhất định mà không nắm được kiến thức bao quát hay mở rộng. Học vẹt nhanh quên sẽ khiến học sinh chỉ học qua môn mà không hiểu được bản chất của bài học là gì dẫn đến lỗ hổng kiến thức nghiêm trọng. Học tủ, học vẹt là hai cách học tạm bợ, không dùng đến tư duy hay suy nghĩ để thu nạp kiến thức vậy nên khả năng phân tích cũng như xử lý các vấn đề, tình huống nâng cao sẽ không có. Chính vì thế kết quả đem lại cho học sinh đó là sự thụ động, không phát triển trong kỹ năng sáng tạo.
Vì học một cách gượng ép, thụ động và không hiểu rõ nội dung bài học nên học sinh dễ chán nản, không kiên trì trong việc học dẫn đến kết quả học tập sẽ bị giảm sút. Kết quả học tập cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến tinh thần của người học, việc không nắm được kiến thức, không có chiều sâu trong suy nghĩ và tư duy bị hạn chế sẽ ảnh hưởng đến tương lai sau này của học sinh. Mất niềm tin, không có sự tin tưởng vào chính mình là một hệ quả dễ nhìn thấy và đến sớm nhất ở việc học tủ, học vẹt.
Tình trạng học tủ, học vẹt diễn ra rất phổ biến ở học sinh hiện nay. Nhiều học sinh chủ quan, lười biếng, không chịu học hành nghiêm túc. Học sinh cho rằng chỉ cần học bài để qua môn là đủ chứ không nghĩ đến hậu quả lỗ hổng kiến thức trong tương lai. Tuy nhiên chúng ta không thể đổ hết lỗi lên học sinh. Bởi nguyên nhân khiến học sinh chọn cách học tủ, học vẹt đến từ nhiều tác động khác nhau. Sự kỳ vọng lớn từ gia đình khiến học sinh mệt mỏi khi nghĩ đến việc học, bố mẹ yêu cầu con cái của họ phải trở thành hình mẫu hoàn hảo, đạt điểm cao thứ nhất nhì lớp khiến nhiều em áp lực học tập. Bố mẹ ép con cái đi học thêm quá nhiều, không cho con có thời gian nghỉ ngơi và làm điều mình thích. Một nguyên nhân nữa xuất phát từ giáo dục quá khô khan, đôi khi chưa có nhiều bài học sát với thực tế khiến người học mơ hồ chưa rõ việc mình tiếp thu kiến thức để làm gì. Cùng với đó là bệnh thành tích vẫn đang xuất hiện ở một số trường học.
Hậu quả của học tủ, học vẹt mang lại là vô cùng khủng khiếp, đầu tiên nó sẽ tác động trực tiếp đến chất lượng giáo dục. Bởi số lượng học sinh học tủ, học vẹt những năm gần đây tăng rất nhiều, nếu tình trạng học sinh chỉ học để đối phó thi cử, qua mặt bố mẹ và thầy cô sẽ mang lại nhiều hệ lụy. Khi học sinh đã quen với cách học tủ, học vẹt và quen với việc “học trước, quên sau” học nhưng không hiểu bản chất vấn đề là gì. Có không ít câu chuyện về các học sinh, cử nhân sau khi ra trường mắc phải những sai lầm vô cùng nhỏ chỉ vì thiếu kiến thức và thiếu sự hiểu biết mang đến hậu quả to lớn cho cả một tập thể. Và khi học sinh học không hiểu bài sẽ ảnh hưởng đến tinh thần của giáo viên dạy.
Khi chúng ta có tư duy đúng về việc học, chúng ta sẽ học với một tinh thần vui vẻ, học để có sự hiểu biết, học để trở thành người tài giỏi chứ không phải học để qua môn, học như một nhiệm vụ khó nhằn. Con người muốn phát triển, muốn có hiểu biết bắt buộc phải học hành chăm chỉ và nghiêm túc. Có rất nhiều em học sinh sa đọa vào những tệ nạn xã hội, lười biếng, không chịu nỗ lực để làm giàu cho quê hương đất nước vì những em này bị thiếu kiến thức trầm trọng, dễ bị người xấu lôi kéo và không kiên định với mục tiêu của mình. Có thể thấy được hệ quả của học tủ, học vẹt mang lại là rất to lớn.
Chính vì thế chúng ta cần phải khắc phục tình trạng “học tủ” , “học vẹt” ở học sinh là điều cấp thiết. Đầu tiên, mỗi học sinh cần xác định rõ mục đích học của mình là gì, học để biết, học để hiểu và học để làm người chứ không phải học để vừa lòng bố mẹ hay học để đối phó với thầy cô, nếu học sinh có suy nghĩ này chứng tỏ họ đang có tư duy sai lệch về việc học. Tiếp theo, phụ huynh nên ở bên cạnh động viên con em mình học hành một cách nghiêm túc, giáo dục con từ nhỏ để con biết được mục đích và ý nghĩa cao cả của việc học, những con số không nói lên điều gì, nên để con mình có tinh thần thoải mái thì con mới học tốt được thay vì bắt ép hay đặt kỳ vọng quá cao lên con. Nhà trường cần phải thay đổi lại cách dạy, không dạy theo những phương pháp truyền thống khô khan, cần áp dụng các chương trình dạy học sao cho phù hợp với học sinh, không chạy theo thành tích mà hướng đến chất lượng học của học sinh. Thầy cô cần động viên học sinh học tập tốt thay vì ép buộc hoặc để học sinh cảm thấy việc học thật nặng nề.
Giáo dục là một điều vô cùng quan trọng, nó mang sứ mệnh cao cả đến vận mệnh tương lai của một đất nước. Chính vì thế học sinh cần ý thức được tầm quan trọng của việc học, học tập nghiêm túc, hướng đến cuộc sống ý nghĩa phía trước. Nói không với các hiện tượng tiêu cực trong giáo dục, “học vẹt”, “học tủ” sẽ khiến cho chúng ta mất phương hướng, không thu nạp được kiến thức.