Sự giao tiếp ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết con người với nhau. Cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết đều đóng góp quan trọng trong quá trình này. Tuy nhiên, không phải ai cũng có kiến thức sâu rộng về vấn đề này. Trong bài viết này, Megaweb sẽ cùng bạn tham khảo chi tiết hơn về đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Cùng tham khảo ngay nhé!
1. Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Khái niệm và đặc điểm của ngôn ngữ nói
Ngôn ngữ nói, hay còn được biết đến là khẩu ngữ hoặc văn nói, là một hình thức ngôn ngữ được hình thành thông qua các âm thanh rõ ràng, khác biệt hoàn toàn so với ngôn ngữ viết. Đa phần các ngôn ngữ không có hình thức cụ thể và chỉ tồn tại dưới dạng lời nói.
Trong ngôn ngữ nói, ý nghĩa chủ yếu thường được xác định bởi ngữ cảnh, điều này đối lập hoàn toàn với ngôn ngữ viết, nơi mà nhiều ý nghĩa được truyền đạt một cách trực tiếp qua văn bản. Trong khi ngôn ngữ nói, sự thật của một tuyên bố thường được xác định thông qua việc tham chiếu đến trải nghiệm thông thường.
Trong ngôn ngữ viết, sự tập trung lớn hơn thường được đặt vào việc xây dựng lập luận logic và mạch lạc. Tương tự, trong khi ngôn ngữ nói thường chứa thông tin có tính chủ quan, liên quan đến mối quan hệ giữa người nói và người nghe, ngôn ngữ viết thường truyền đạt thông tin có tính khách quan hơn.
Đặc điểm của ngôn ngữ nói:
Ngôn ngữ nói là ngôn ngữ của âm thanh: Ngôn ngữ nói bao gồm các âm thanh phát ra từ con người hoặc được ghi âm bằng các thiết bị điện tử. Nó thường xuất hiện trong giao tiếp hàng ngày, cho phép người nói và người nghe tiếp xúc trực tiếp và tương tác trong vai trò người nói và người nghe. Ngoài ra, ngôn ngữ nói cũng có thể được truyền qua thiết bị di động hoặc điện thoại bàn.
Ngôn ngữ nói diễn ra tức thì và liên tục: Người nói thường diễn đạt ý kiến mà không có chuẩn bị trước nên có thể phạm phải các lỗi khi nói. Người nghe có khả năng tiếp nhận thông tin và có thể điều chỉnh, góp ý lại.
Ngôn ngữ nói có đa dạng về ngữ điệu: Ngôn ngữ nói thể hiện sự đa dạng về ngữ điệu như âm lượng, tốc độ, liên tục hoặc gián đoạn, sức mạnh, cảm xúc… Ngữ điệu này chủ yếu giúp người nghe hiểu được cảm xúc của người nói và quan trọng của thông tin được truyền đạt.
Ngôn ngữ nói sử dụng từ ngữ phong phú: Trong ngôn ngữ nói, chúng ta có thể sử dụng nhiều loại từ ngữ đa dạng, bao gồm từ ngữ phổ biến, ngôn ngữ địa phương, tiếng lóng, cách diễn đạt đặc biệt, cũng như các biệt ngữ, trợ từ, thán từ, cũng như sự thêm vào, sửa đổi của từ ngữ.
Sự khác biệt giữa nói và đọc văn bản: Khi đọc văn bản, người đọc cũng phát ra âm thanh nhưng thường phụ thuộc vào văn bản, từng dấu câu. Đọc chỉ là việc phát âm văn bản viết, nhưng người đọc cố gắng tận dụng ưu điểm của ngôn ngữ nói để thể hiện sự diễn cảm và ý nghĩa.
Khái niệm và đặc điểm của ngôn ngữ viết
Ngôn ngữ viết, hay còn được biết đến là văn viết, đóng vai trò là hình thức biểu đạt của ngôn ngữ nói hoặc ngôn ngữ cử chỉ thông qua một hệ thống chữ viết. Đây là một phương tiện quan trọng trong việc ghi lại và truyền đạt thông tin.
Văn viết là một khía cạnh của ngôn ngữ đòi hỏi việc dạy và học, đặc biệt là đối với trẻ em. Chúng được giảng dạy để trẻ em có thể tiếp thu và hiểu ngôn ngữ nói hoặc ngôn ngữ ký hiệu mà không nhất thiết phải có sự hướng dẫn chính thức từ đầu.
Đặc điểm của ngôn ngữ viết:
Ngôn ngữ viết sử dụng chữ viết: Mọi hình thức ngôn ngữ viết đều được biểu thị thông qua các ký tự chữ viết trong văn bản và được nhận biết thông qua thị giác. Để viết và đọc văn bản, cả người viết và người đọc cần phải hiểu các ký tự chữ viết, quy tắc chính tả và cách tổ chức văn bản.
Ngôn ngữ viết tập trung vào suy nghĩ và phân tích: Trong quá trình viết, người viết có thời gian để suy nghĩ, lựa chọn và chỉnh sửa. Trái lại, khi đọc, người đọc có thể dành thời gian để đọc lại, phân tích và nghiền ngẫm để hiểu rõ hơn.
Ngôn ngữ viết có cấu trúc rõ ràng và được hỗ trợ bằng dấu câu, hình ảnh, biểu đồ: Mặc dù không có ngữ điệu và các yếu tố hỗ trợ như ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết sử dụng dấu câu, ký hiệu văn tự, hình ảnh minh họa và các biểu đồ để tạo cấu trúc rõ ràng, giúp người đọc hiểu rõ thông tin trong văn bản.
Ngôn ngữ viết sử dụng từ ngữ được chọn lọc và thích hợp: Khác với ngôn ngữ nói có tốc độ nhanh và không chọn lọc từ ngữ, ngôn ngữ viết lựa chọn từ ngữ cẩn thận, mang tính chính xác và phù hợp với phong cách văn bản. Người viết tránh sử dụng các từ ngữ mang tính khẩu ngữ, địa phương hay tiếng lóng, thay vào đó sử dụng ngôn ngữ phổ thông để nội dung có thể được hiểu rõ bởi mọi đối tượng đọc.
Tóm lại, trong ngôn ngữ viết, người viết tránh sử dụng các từ ngữ không chuẩn mực và chọn lựa cẩn thận từ ngữ để nội dung trở nên thông dụng và dễ hiểu cho mọi người.
2. Ưu, nhược điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Trong việc giao tiếp bằng ngôn ngữ nói, người nghe thường có thể phản hồi để người nói điều chỉnh hoặc sửa đổi. Hoặc cả hai bên có thể trực tiếp giải quyết các thắc mắc để đạt được sự thống nhất. Tuy nhiên, vì giao tiếp bằng ngôn ngữ nói diễn ra ngay lập tức, nhanh chóng, do đó thường không được chọn lọc và chỉnh sửa kỹ lưỡng. Điều này cũng dẫn đến việc người nghe ít có thời gian để suy ngẫm và phân tích.
Trái lại, trong ngôn ngữ viết, việc lựa chọn từ ngữ thường được thực hiện rất cẩn thận và chính xác. Đồng thời, người đọc có thể dành thời gian đọc và điều chỉnh nội dung, phân tích và suy ngẫm. Tuy nhiên, để có thể giao tiếp bằng ngôn ngữ viết, cả người viết và người đọc đều cần phải am hiểu về các ký hiệu chữ viết, quy tắc chính tả và cách tổ chức văn bản. Thêm vào đó, việc giao tiếp theo hình thức này thường dẫn đến việc sinh ra những thắc mắc, nhưng thường không thể giải quyết được ngay lập tức.
3. Ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết trong các phương diện thực tế
Giao tiếp:
- Ngôn ngữ nói: Giao tiếp trực tiếp, tương tác thời gian thực. Tham gia trò chuyện trực tiếp, có phản hồi ngay lập tức và có thể thay đổi vai. Người nói ít có thời gian để chỉnh sửa thông điệp, không lựa chọn kỹ lưỡng các từ ngữ. Người nghe thường không có thời gian suy ngẫm hay phân tích sâu.
- Ngôn ngữ viết: Giao tiếp không trực tiếp, diễn ra trong không gian và thời gian rộng lớn, không có tương tác thời gian thực. Thông điệp được gửi qua văn bản, không thay đổi vai. Người gửi thông điệp cần phải hiểu về ký hiệu chữ viết, quy tắc chính tả, cách tổ chức văn bản và có thời gian để lựa chọn, chỉnh sửa nội dung. Người đọc có thể dành thời gian để suy ngẫm, phân tích kỹ lưỡng nội dung văn bản.
Phương tiện ngôn ngữ:
- Ngôn ngữ nói: Âm thanh.
- Ngôn ngữ viết: Chữ viết.
Phương tiện hỗ trợ:
- Ngôn ngữ nói: Ngữ điệu, nét mặt, ánh mắt, cử chỉ trong khi trò chuyện.
- Ngôn ngữ viết: Dấu câu, hình ảnh minh họa, sơ đồ, bảng biểu.
Yếu tố ngôn ngữ:
Ngôn ngữ nói: Từ ngữ đa dạng với khẩu ngữ, từ ngữ địa phương, tiếng lóng, biệt ngữ. Trợ từ, thán từ, từ ngữ đa dạng. Câu: Có cấu trúc linh hoạt, không nhất quán trong các bài nói.
Ngôn ngữ viết: Từ ngữ được lựa chọn, chỉnh sửa, sử dụng từ ngữ thông thường. Câu: Chặt chẽ, mạch lạc, thường có các câu dài phức tạp. Văn bản có cấu trúc chặt chẽ, mạch lạc, có sự sắp xếp cao hơn trong việc trình bày thông tin.
Vậy là VanHoc.net đã chia sẻ đến bạn những đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Mong rằng bài viết sẽ cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích và cần thiết nhất. Đừng quên theo dõi những bài viết sau hấp dẫn tại VanHoc.net nhé!
