Sách hayVăn học - Tiểu thuyết

Đôi mắt – Thế giới quan quyết định sáng tác nghệ thuật

341

Tác phẩm Đôi mắt được trích trong tập Nhật ký ở rừng được sáng tác vào năm 1948, đây được xem là giai đoạn lịch sử quan trọng khi nhân dân ta đang bước vào giai đoạn kháng chiến chống Pháp đầy khốc liệt.

Đôi mắt - Thế giới quan quyết định sáng tác nghệ thuật

Nam Cao – người nghệ sĩ tài hoa

Nam Cao quan niệm rằng: “Sống tức là cảm giác và tư tưởng. Sống cũng là hành động nữa, nhưng hành động chỉ là phần phụ: có cảm giác, có tư tưởng mới sinh ra hành động. Bản tính cốt yếu của sự sống chính là cảm giác và tư tưởng. Cảm giác càng mạnh, càng linh diệu, tư tưởng càng dồi dào càng sâu sắc thì sự sống càng cao.”

Sự sống đáng quý hơn bao giờ hết vậy nên với nhà văn chúng ta cần phải trân quý sự sống ấy từng giây từng phút. Sống không đơn giản để tồn tại mà sống để cống hiến. Với Nam Cao cả cuộc đời của ông cống hiến cho văn học.

Nam Cao - Người nghệ sĩ tài hoa

Đôi mắt – Thế giới quan quyết định sáng tác nghệ thuật

“Văn chương không cần đến những người thợ khéo tay, làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những cái gì chưa có.”

Với Nam Cao, mỗi tác phẩm nghệ thuật đều là sự khai thác, sáng tạo mới mẻ từ người nghệ sĩ. Sự lặp đi lặp lại đó không phải là nghệ thuật, người nghệ sĩ cần phải liên tục nỗ lực, trau dồi cho chính mình để cho ra đời những tác phẩm nghệ thuật để đời, mang lại giá trị thực sự cho người đọc.

Đôi mắt được xem là một trong những tác phẩm hay nhất của Nam Cao ở thời điểm bấy giờ. Trong truyện Nam Cao xây dựng hình ảnh hai nhà văn là Hoàng và Độ, hai con người với hai quan điểm, lối sống khác nhau và từ hai cách sống đó Nam Cao đã khai thác ra chủ đề vô cùng sâu sắc với bối cảnh lúc đó của đất nước ta.

Đôi mắt được xem là một trong những tác phẩm hay nhất của Nam Cao

Đôi mắt là một giác quan giúp con người có thể nhìn thấy rõ mọi vật, đôi mắt đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Vậy nên cách mà Nam Cao đặt tựa đề sách rất hay và sâu sắc, điều đó để mỗi người đều có góc nhìn nhận riêng của mình bằng đôi mắt.

Với bối cảnh nhân dân đang lầm than, đất nước đang đánh giặc ngoại xâm. Nền Văn học nước ta có nhiều sự biến đổi mạnh mẽ, rất nhiều nhà văn, nhà thơ sáng tác nên nhiều tác phẩm ca ngợi về lòng yêu nước của nhân dân ta, cũng như tạo động lực để nhân dân ta đánh thắng giặc ngoại xâm, một lòng hướng về Đất nước về Đảng.

Trong Đôi mắt – Hoàng là một nhà văn nhưng đồng thời anh cũng là một tay chợ đen rất tài tình. Hoàng rất phong lưu, trong bối cảnh đất nước ta đang phải hứng chịu nạn đói khủng khiếp của năm 1945, ở khắp con phố xác người chết như ngã rạ thì con chó Hoàng nuôi chẳng phải nhịn đói hôm nào.

Hoàng và Độ là đôi bạn, họ chơi với nhau từ lâu, sau cuộc tổng khởi nghĩa Độ đã trở thành một chàng chiến sĩ cách mạng, anh đi cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, còn Hoàng thì anh lại đi tản cư về nông thôn.

Khi sống ở nông thôn Hoàng có góc nhìn khá tiêu cực về nơi này. Trong một chuyến công tác Độ có về ghé thăm Hoàng thì được hai vợ chồng nhà anh tiếp đón vô cùng chu đáo, tuy nhiên vì góc nhìn tiêu cực nên hai vợ chồng liên tiếp thi nhau kể tội người nhà quê

“Toàn là những người đần độn, lỗ mãng, ích kỷ, tham lam, bần tiện cả. Cha con, anh em ruột cũng chẳng tốt với nhau. Các ông thanh niên, các bà phụ nữ mới bây giờ lại càng lố lăng. Viết chữ quốc ngữ sai vần mà lại cứ hay nói chuyện chính trị rối rít cả lên. Mở miệng ra là thấy đề nghị, yêu cầu, phê bình, cảnh cáo, thực dân phát xít, phản động, xã hội chủ nghĩa, dân chủ với cả tân chủ nữa mới khổ thiên hạ chứ…”

Tuy nhiên Độ không giống Hoàng, anh lại có góc nhìn khác về người nông thôn, anh cho rằng người nông thôn họ có nhiều cái lạ, cần được khám phá. Mặc dù người nông dân có nhiều hạn chế tuy nhiên sự thành công của Cách mạng Tháng Tám đã chỉ ra một điều đó là sức mạnh của người dân rất lớn, họ có thể làm cách mạng.

Cùng một đối tượng thế nhưng hai người bạn lại có hai góc nhìn hoàn toàn khác, Độ cho rằng Cách mạng tháng Tám thành công, một phần lớn nhờ vào sức mạnh của nhân dân, hành động của họ cho thấy họ vô cùng có trách nhiệm với sự nghiệp nước nhà. Còn Hoàng thì chỉ nhìn thấy sự tiêu cực của người dân ở nông thôn.

Hoàng chỉ đánh giá sự vật, sự việc và con người một cách phiến diện, anh chưa có cái nhìn toàn diện. Tuy nhiên Độ thì khác, Độ được tham gia kháng chiến, anh hiểu hơn bao giờ hết sức mạnh của toàn dân ta. Anh yêu quý người dân ở nông thôn vô cùng bởi họ là sức mạnh để đất nước chiến thắng.

Trích đoạn Đôi mắt

Người nhà quê dẫu sao thì cũng còn là một cái bí mật đối với chúng ta. Tôi gần gũi họ rất nhiều. Tôi đã gần như thất vọng vì thấy họ phần đông dốt nát, theo nhếch, nhát sợ, nhịn nhục một cách đáng thương. Nghe các ông nói đến “sức mạnh quần chúng”, tôi rất nghi ngờ. Tôi vẫn cho rằng đa số nước mình là nông dân, mà nông dân nước mình thì ngàn vạn kiếp nữa cũng chưa làm cách mạng. Cái thời Lê Lợi, Quang Trung, có lẽ đã chết hẳn rồi, chẳng bao giờ còn trở lại. Nhưng đến hồi Tổng khởi nghĩa thì tôi đã ngả ngửa người. Té ra người nông dân nước mình vẫn có thể làm cách mạng, mà làm cách mạng hăng hái lắm. Tôi đã theo họ đi đánh phủ. Tôi đã gặp họ trong mặt trận Nam Trung Bộ. Vô số anh răng đen, mắt toét, gọi lựu đạn là “nựu đạn”, hát Tiến quân ca như người buồn ngủ cầu kinh, mà lúc ra trận thì xung phong can đảm lắm. Mà không hề bận tâm đến vợ con, nhà cửa, như họ vẫn thường thế nữa. Gặp họ, anh không thể tưởng tượng được rằng chính những người ấy, chỉ trước đây dăm ba tháng, giá có bị anh lính lệ ghẹo vợ ngay trước mặt cũng chỉ đành im thin thít mà đi, đi một quãng thật xa mới dám lẩm bẩm chửi thầm vài tiếng, còn bao nhiêu ghen tức đành đem về nhà trút vào má vợ.

Lời kết

Đôi mắt – góc nhìn sâu sắc của người nghệ sĩ về đời, về con người và về cả những “đứa con tinh thần” đáng quý. Nam Cao đã đặt hai nhân vật vào một bối cảnh, tuy nhiên góc nhìn lại hoàn toàn khác nhau giúp mỗi chúng ta hiểu được rằng, cuộc sống này tối tăm hay tràn ngập ánh sáng đều phụ thuộc vào góc nhìn của chúng ta.

0 ( 0 bình chọn )

Văn Học – Blog Văn Học Việt Nam và Thế Giới

https://vanhoc.net
Văn Học (VanHoc.Net) - Trang web văn học online, nơi chia sẻ nhiều bài viết hay về văn học - nghệ thuật, các tác phẩm văn học Việt Nam và thế giới,...và nhiều thông tin bổ ích,hấp dẫn!

Bài viết liên quan

Bài viết mới

Xem thêm