Truyện ngắn Cái chết của con mực được đăng trên báo Hà Nội tân văn, là một tác phẩm tiêu biểu của Nam Cao, thể hiện đầy đủ các đặc điểm nghệ thuật và phong cách kể chuyện đặc trưng của ông. Để hiểu sâu hơn về tác phẩm này, mời bạn xem ngay bà phân tích về các đặc điểm và cách Nam Cao kể chuyện qua Cái chết của con mực!
1. Tác phẩm Cái chết của con Mực của tác giả nào?
Nam Cao là một trong những nhà văn lớn của phong trào văn học hiện thực phê phán ở Việt Nam, không chỉ được biết đến với vẻ bề ngoài lạnh lùng và ít nói mà còn với tâm hồn nhạy cảm, giàu tình yêu thương. Sự kết hợp này đã thúc đẩy ông sản xuất nhiều tác phẩm không chỉ phản ánh sắc sảo hiện thực mà còn tôn vinh những giá trị nhân đạo cao cả.
Nam Cao luôn thể hiện cái tôi ngông của mình thông qua việc viết truyện ngắn. Tác phẩm “Cái chết của con Mực” không chỉ là một ví dụ điển hình cho điều này mà còn là một minh chứng cho quan điểm và phong cách sáng tác của ông. Mỗi từ, mỗi câu trong tác phẩm dường như mang theo những giọt mồ hôi và nước mắt của Nam Cao, tạo nên thành công đáng kể cho câu chuyện này.
Một tác phẩm thành công không chỉ là kết quả của sự cố gắng mà còn chứa đựng nhiều tâm huyết của tác giả. Điều này rõ ràng qua việc Nam Cao thể hiện sự đồng cảm của mình đối với loài vật. Qua “Lão Hạc”, chúng ta thấy cảnh cậu Vàng buộc phải bán đi vì nợ nần, và qua “Cái chết của con Mực”, chúng ta chứng kiến con Mực phải chịu sự sống còn vì sự mạnh mẽ của bản thân không thể đối mặt với sức mạnh của cộng đồng. Nam Cao có thể đang thực hiện việc đưa số phận của loài vật vào thế giới hiện thực, nơi mà một số số phận đầy rẻ rúng, một số khác bi thảm, phản ánh cuộc sống xoay quanh các vòng lặp xã hội.
2. Tóm tắt Cái chết của con Mực
Câu chuyện “Cái chết của con Mực” kể về một con chó mang tên Mực, đã được dự định sẽ bị giết để lấy thịt. Tuy nhiên, mọi dự định đó luôn bị hoãn lại cho đến khi người con trai tên là Du trở về nhà. Trước khi chết, Mực được cho ăn và nó nhảy lên để ăn cơm.
Nhưng trong lúc đang thưởng thức bữa ăn, cái thúng đổ xuống và Mực bị kẹp bên trong. Dù cố gắng giãy giụa và kêu lên, nhưng Mực không thể thoát khỏi cảnh ngục tù của mình. Sau đó, Mực đã tìm cách chạy trốn và biến mất. Ban đầu, mọi người nghĩ rằng Mực đã chết, nhưng vào đêm đó, Du nghe thấy tiếng rít của Mực dưới gầm giường.
Mực vẫn còn sống và quay trở lại vườn của hàng xóm. Ban đầu, Du cảm thấy thương hại và cho Mực ăn, nhưng sau đó, sự hiện diện của Mực làm mất đi sự bình tĩnh của anh. Dù muốn giết Mực, nhưng khi Du chuẩn bị thực hiện hành động đó, anh lại bị run sợ và không thể làm điều đó. Cuối cùng, Mực đã bị giết bằng cách đập gậy vào đầu nó.
3. Tình huống truyện đặc sắc trong Cái chết của con Mực
Nam Cao thể hiện tài năng xuất sắc trong việc xây dựng cốt truyện, từ những tình huống truyện đơn giản, ông đã tạo ra một cốt truyện hấp dẫn và cuốn hút. Ông đặt nhân vật vào một hoàn cảnh đặc biệt và khó khăn: Du, người vừa trở về nhà sau nhiều năm xa cách, bỗng dưng phải đối diện với nhiệm vụ giết thịt chú chó Mực – người bạn thân từ thuở nhỏ của mình.
Nhân vật phải đối mặt với sự mâu thuẫn giữa lòng thương hại và áp lực xã hội, giữa mong muốn bản thân và ý thức tập thể, cũng như giữa cá nhân và xã hội. Sự phức tạp của tình cảnh này làm nổi bật con người của Du cũng như các tư tưởng và giá trị tác phẩm.
4. Miêu tả tâm lí nhân vật qua Cái chết của con Mực
Không chỉ dừng lại ở việc đặt nhân vật vào những tình huống khó khăn và đầy mâu thuẫn, Nam Cao còn sâu sắc mô tả nội tâm và phát triển tâm lý của nhân vật. Dù Du có lòng yêu thương động vật, nhưng khi thấy em gái cười tủm tỉm vì mình để sổng mất Mực, anh ta hoàn toàn đổ lỗi cho con chó và tức giận.
Nhưng sau khi nhìn thấy Mực không ăn, Du lại trải qua một loạt cảm xúc phức tạp: thương, hối hận, và cả sự thẹn thùng. Anh vẫn yêu quý con chó, nhưng lòng tự ái đã khiến anh mất đi chính kiến của mình, dễ bị chi phối bởi ý kiến của mọi người. Ngôn ngữ nội tâm được tác giả sử dụng một cách thành công để tái hiện sự giằng xé tâm trí của nhân vật. “Phải dám giết mà không run tay khi cần phải giết. Còn làm được trò gì nữa nếu chỉ giết một con chó mà tim cũng đập?” – và Du quyết tâm giết Mực.
Tuy nhiên, khi thấy cách Mực đáng thương khi đang ngủ, anh thay đổi quyết định: anh toát mồ hôi và quyết định không giết con chó nữa. Nhưng đó vẫn không phải là quyết định cuối cùng, vì khi thấy mọi người xúm lại để bắt chó, Du không thể nói lên ý kiến của mình và chỉ theo đuổi theo số đông, để rồi phải nén nỗi đau và khóc lẻ loi. Sự phát triển tâm lý của nhân vật được tác giả vẽ ra vô cùng tự nhiên và sinh động, thông qua ngòi bút tinh tế và khả năng đồng cảm với nhân vật một cách tài tình.
5. Vẻ đẹp nghệ thuật trong Cái chết của con Mực
Sức hấp dẫn của truyện không chỉ đến từ cách kể chuyện tự nhiên, linh hoạt, mà còn từ ngôn ngữ kể chuyện gần gũi với lời nói hàng ngày. Câu chuyện chủ yếu được kể qua góc nhìn của nhân vật Du, điều này làm cho diễn biến của câu chuyện trở nên tự nhiên và cuốn hút người đọc.
Hình ảnh của con Mực hay cậu Vàng (trong “Lão Hạc” của Nam Cao) là biểu tượng cho những thân phận bé nhỏ, bị coi thường, mặc dù trung thành với chủ nhưng lại phải chịu cảnh kết cục đau đớn.
Từ đó, tác giả đã lên án xã hội hiện đại với sự chèn ép, đẩy con người vào những lựa chọn khó khăn, không có cơ hội để thể hiện tiếng nói cá nhân. Đồng thời, tác phẩm cũng là một bài học về lòng nhân ái, sự kiên định trong quan điểm, cả việc không nên lạc quan hòa nhập vào đám đông mà không giữ vững chính kiến của bản thân.
Lời kết:
Có thể trước đó Nam Cao chỉ là một nhà văn, nhưng sau khi sáng tác “Cái chết của con Mực”, chúng ta có thể nhìn thấy ông với hào quang của một người nghệ sĩ. Ông không chỉ mang đến một chủ đề mang tính nhân văn rất lớn mà còn sáng tạo một cách linh hoạt và tài tình trong việc sử dụng nghệ thuật. Điều này cho thấy sự mới mẻ và sự tiên tiến trong văn chương của Nam Cao.
Tác phẩm cũng là một bài học về cuộc sống, khuyên răn con người cần phải có lòng nhân ái, sống kiên định và giữ vững lập trường cũng như bảo vệ lý lẽ trong bản thân mỗi người. “Cái chết của con Mực” không chỉ là một minh chứng cho tài năng viết truyện ngắn của Nam Cao mà còn chứa đựng những giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm này luôn là một viên ngọc quý trong văn học Việt Nam, mang lại nhiều bài học quý giá cho thế hệ hiện tại và tương lai.
