Phạm Tiến Duật được mệnh danh là nhà thơ của Trường Sơn, thi sĩ huyền thoại của đường mòn Hồ Chí Minh những năm chống Mỹ. Ông là một nhà thơ tài hoa của thời kỳ chiến tranh, đối mặt với thử thách lớn lao để truyền tải thông điệp đến độc giả. VanHoc.net mời các bạn cùng tìm hiểu Tiểu sử cuộc đời và và phong cách sáng tác của nhà thơ Phạm Tiến Duật chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Cuộc đời nhà thơ Phạm Tiến Duật
Phạm Tiến Duật (1941 – 2007) quê ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Cha ông là một người thầy giáo, giảng dạy chữ Hán và tiếng Pháp, mẹ mặc dù không biết chữ, nhưng chăm chỉ làm ruộng để nuôi sống gia đình. Sau khi tốt nghiệp từ Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào năm 1964, Phạm Tiến Duật đã đứng trước quyết định quan trọng: tiếp tục theo đuổi sự nghiệp giáo dục hay chọn con đường nhập ngũ.
Ông quyết định lựa chọn con đường của người lính và dấn thân vào quân ngũ. Trong thời gian phục vụ quân ngũ, Phạm Tiến Duật đã trải qua những ngày tháng đầy gian nan trên tuyến đường Trường Sơn, nơi mà ông không chỉ chiến đấu với mặt trận, mà còn sáng tạo nên những tác phẩm thơ đầy ấn tượng và nổi tiếng.
Sau khi giành giải nhất tại cuộc thi thơ của báo Văn nghệ vào năm 1970, Phạm Tiến Duật trở thành thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam. Khi chiến tranh kết thúc, ông quay về Hà Nội và bắt đầu làm việc tại Ban Văn nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam. Ông đặt chân đến thủ đô và trở thành Phó trưởng Ban Đối ngoại của tổ chức này.
Ngoài ra, Phạm Tiến Duật còn nổi tiếng với vai trò là người dẫn chương trình của “Vui – Khỏe – Có ích” trên kênh VTV3 của Đài Truyền hình Việt Nam trong những năm đầu tiên khi chương trình này lên sóng. Phạm Tiến Duật là một đảng viên của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã được vinh danh bằng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật vào năm 2001 và giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật vào năm 2012.
Vào ngày 19 tháng 11 năm 2007, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã ký quyết định trao tặng Huân chương Lao động hạng nhì cho nhà thơ này để ghi nhận đóng góp xuất sắc của ông đối với văn học và nghệ thuật Việt Nam. Ngày 4 tháng 12 năm 2007, khoảng 8 giờ 50 phút, ông Phạm Tiến Duật đã ra đi tại Bệnh viện Trung ương quân đội 108 sau một thời gian chiến đấu chống lại căn bệnh ung thư phổi.
2. Sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Phạm Tiến Duật
Trong thời gian nhập ngũ Phạm Nhật Duật có một khối lượng tác phẩm rất lớn. Trong đó có những tác phẩm chính:
- Vầng trăng quầng lửa (thơ, 1970), nổi tiếng nhất với tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”.
- Ở hai đầu núi (thơ, 1981).
- Vầng trăng và những quầng lửa (thơ, 1983).
- Thơ một chặng đường (tập tuyển, 1994).
- Nhóm lửa (thơ, 1996).
- Tiếng bom và tiếng chuông chùa (trường ca, 1997).
- Tuyển tập Phạm Tiến Duật (in xong đợt đầu ngày 17-11-2007, khi Phạm Tiến Duật đang ốm nặng).
Trong cuộc chiến cứu nước, thơ của Phạm Tiến Duật đã chạm đến lòng người, giảm bớt cảm giác cô đơn cho những chiến sĩ đang đấu tranh trong những rừng sâu lạnh giá và bão táp. Bằng những lời thơ, ông đã truyền đạt những tâm trạng, niềm vui và nỗi buồn của thanh niên xung phong và người lính trên chiến trường, nói lên những suy tư và hy vọng của họ.
Sau khi giải phóng, Phạm Tiến Duật sử dụng thơ để kể về những trải nghiệm thực tế, nó sâu sắc về ranh giới giữa sự sống và cái chết. Ông tả về những khoảnh khắc đẹp khi bên cạnh những người bạn và đồng đội thân thiết, những người đã chia sẻ những tháng ngày khó khăn và gắn bó mật thiết trong quá khứ.
3. Phong cách sáng tác của nhà thơ Phạm Tiến Duật
Phạm Tiến Duật, một nhà thơ nổi tiếng của văn chương Việt Nam, chủ yếu tập trung vào viết thơ trong thời gian ông phục vụ trong quân đội. Tác phẩm của ông tập trung mô tả về thế hệ trẻ tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ, sử dụng hình ảnh của người lính và cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Phong cách thơ của ông, sôi nổi, trẻ trung và “tinh nghịch,” được đánh giá cao và đã để lại những tác phẩm nổi tiếng như “Trường Sơn đông, Trường Sơn tây,” được biến thành bài hát và trở thành biểu tượng của cuộc kháng chiến.
Những bài thơ của Phạm Tiến Duật chân thực và sống động đã vẽ nên hình ảnh đa dạng của những người Trường Sơn: từ người coi kho đến công binh, thanh niên xung phong, chiến sĩ cao xạ và những lái xe dũng cảm. Bằng những câu thơ sinh động, ông đã khắc họa từng cá thể và tình huống trên con đường Trường Sơn.
Điều này khiến thơ của ông trở nên gần gũi và thấm đẫm với đời sống, làm cho người lính thấy như họ chính là những nhân vật trong bài thơ. Thơ của Phạm Tiến Duật không chỉ là tác phẩm văn học mà còn là sinh thể sống động, sống mãi cùng với hồi ức của con đường Trường Sơn.
Sau chiến tranh, những bài thơ của Phạm Tiến Duật vẫn giữ vững tinh thần đồng đội, chứa đựng những cảm xúc sâu sắc về quê hương. Những hình ảnh như tiếng chuông chùa Thái Bình hay chiếc áo xanh nát, vẫn gợi nhớ những hy sinh và mất mát, nhưng đồng thời cũng mang đầy tinh thần vĩ đại và lòng đau đáu của một thời đã qua.
Thơ của Phạm Tiến Duật không chỉ giới hạn ở vùng chiến trường mà còn lan tỏa đến đông đảo người đọc, đặc biệt là giới trí thức và nghệ sĩ. Tác phẩm của ông chứa đựng tinh thần mạnh mẽ và lòng dũng cảm của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh, thể hiện sức mạnh của đoàn kết và quyết tâm thống nhất lãnh thổ, thu hồi biên giới.
4. Nhận định về nhà thơ Phạm Tiến Duật
Thi nhân được ngợi ca là “con chim lửa của Trường Sơn huyền thoại”, “cây săng lẻ của rừng già”, “nhà thơ lớn nhất thời chống Mỹ”. Thơ ông thời chống Mỹ từng được đánh giá là “có sức mạnh của một sư đoàn”.
Nhà văn Nguyễn Văn Thọ đã từng viết về Nhà thơ Phạm Nhật Duật: “Thơ ông mang hơi thở của cả một thời đại nhưng bằng một khí phách ngang tàng, chất bụi bặm và kiêu bạc của người lính thời chống Mỹ. Thơ ông có sức mạnh của cả một binh đoàn trùng trùng ra trận”.
Nhà thơ Phạm Tiến Duật từng nói rằng: “Tôi gắn bó máu thịt với Trường Sơn và có thể nói Trường Sơn đã đẻ ra nhà thơ Phạm Tiến Duật. Trước đây, bây giờ và sau này nếu tôi viết được chút gì neo lại trong lòng bạn đọc chính là nhờ những năm tháng ở Trường Sơn”.
Sự xuất hiện của Phạm Tiến Duật đã làm xôn xao đời sống thơ ca vốn có. Thơ Phạm Tiến Duật đã cổ vũ cho cuộc chiến đấu theo cách riêng của mình và đã đón nhận được sự quan tâm đặc biệt từ nhiều phía. (Nguyễn Minh Châu)
Hồn thơ Phạm Tiến Duật phóng khoáng, rộng mở, cái đẹp của cuộc sống chiến đấu đi vào thơ ông tự nhiên và rất thật”. Ông cho rằng, thơ Phạm Tiến Duật “là tiếng nói khỏe khoắn, đôn hậu, bắt nguồn trực tiếp từ cuộc sống chiến đấu sôi nổi mà hào hùng của dân tộc (Nguyễn Ngọc Thiện)
Thơ Phạm Tiến Duật đầy rẫy những chi tiết đời sống đánh Mỹ chính xác, cụ thể như hiện vật trong bảo tàng… (Vũ Quần Phương)
Vậy là các bạn vừa được tham khảo về tiểu sử cuộc đời nhà thơ Phạm Tiến Duật, sự nghiệp và phong cách sáng tác của ông. Hy vọng những bài viết sau của VanHoc.net sẽ nhận được sự quan tâm từ bạn nhé!